वर्ग सातवी वर्णनात्मक
मूल्यमापन प्रगती पत्रक नोंदी
विषय भाषा
कवितेतील ओळीचा अर्थ स्पष्ट करतो .
• पाठातील चित्राचे निरीक्षण करून प्रश्न विचारतो.
• कथेचे प्रसंगानुरूप वाचन करतो.
• मजकुराचे स्पष्टीकरण करतो.
• शेतीच्या कामासाठी वापरल्या जाणाऱ्या साधनांची माहिती संकलीत करतो.
• शेतीसाठी वापरल्या जाणाऱ्या साधनांची नावे व चित्र यांचा तक्ता तयार करतो.
• परिसरातील ऊस कामगार विषयी माहिती मिळवितो.
• वर्तमानपत्रे, मासिके यामध्ये असलेल्या विविध कथांचा संग्रह करतो.
• पाठातील मजकुराचे प्रकट वाचन करून दाखवतो.
• अहिराणी बोली भाषेतील उतारा योग्य उच्चारासह वाचतो.
• ब्रीदवाक्य याविषयी माहिती मिळवितो.
• ब्रीदवाक्यांचा संग्रह करतो.
• दिलेल्या वाक्यांचे प्रमाण भाषेत लेखन करतो.
• विरामचिन्हासह लेखन करतो.
• संवादाचे वाचन करतो.
• घरातील निरुपयोगी वस्तूंचे उपयोगी वस्तूत रूपांतर करतो.
• घरातील जुन्या भांड्यांची चित्रे काढून ती रंगवतो.
• श्रावण व वैशाख या दोन्ही महिन्यातील निसर्गातील फरक स्वतःच्या शब्दात लिहितो.
• बालकवींच्या निसर्ग कविता मिळवितो.
• बालकवींच्या निसर्ग कवितांचा संग्रह करतो.
• कवितेचे अभिनयासह गायन करतो.
• मक्यापासून कोणकोणते पदार्थ केले जातात याची यादी करतो.
• आवडणाऱ्या थोर व्यक्तींची माहिती मिळवितो.
• नेत्यांची माहिती व चित्रे यांचा प्रकल्प तयार करतो.
• पिकांवर संशोधन केलेल्या शास्त्रज्ञांची माहिती सचित्र मिळवतो व चिकट वही तयार करतो.
• कवितेतील यमक जुळणाऱ्या शब्दांचा तक्ता तयार करतो
• मराठी राजभाषा दिनानिमित्त विविध कार्यक्रमाचे आयोजन करतो.
• आवडत्या मित्र मैत्रिणीच्या वाढदिवसानिमित्त शुभेच्छा संदेश तयार करतो.
• मराठी भाषेचे महत्व जाणून घेतो.
• आवडत्या सणांची नावे लिहितो.
• मराठी भाषेचे वैशिष्ट्य सांगतो.
• चित्राबद्दल स्वतःचे मत प्रकट करतो.
• पाठातील कठीण शब्दांचा अर्थ शोधून लिहितो.
• विविध वाक्प्रचारांचा संग्रह करतो.
• वाक्प्रचारांचा तक्ता तयार करतो.
• पाठातील विनोदी प्रसंग सांगतो.
• पाठाचे मुकवाचन करतो.
• परिच्छेदाचे अनुलेखन तसेच श्रुतलेखन करतो
• थंडीच्या प्रकाराची वैशिष्ट्ये लिहितो.
• टीव्हीवरील आवडणाऱ्या प्राणी जीवन विषयक कार्यक्रमाची यादी तयार करतो.
• पाठातील शब्दासाठी समानार्थी विरुद्धार्थी शब्द शोधून लिहितो.
• विविध जातींच्या कुत्र्या विषयी माहिती मिळवितो.
• वाक्प्रचार आणि अर्थ यांचा तक्ता तयार करतो.
• माझा आवडता प्राणी या विषयावर निबंध लेखन करतो.
पक्षी व प्राण्यांच्या घरांची नावे सांगतो.
• कवितेतील आवडलेल्या ओळीचे गायन करतो.
• संगणक हाताळण्याची कृती करून दाखवतो.
• मानवी जीवनातील पाण्याचे महत्त्व स्पष्ट करतो.
• पाण्याचा काटकसरीने वापर कसा करावा याविषयी मित्रांसमवेत चर्चा करतो.
• पाठातील उताऱ्याचे श्रुतलेखन करतो.
• पाण्याचा दुष्काळ यावर निबंध लेखन करतो.
• मानवाचे धन व निसर्गाचे धन यातील फरक स्पष्ट करून सांगतो.
• अन्नाचा अपव्यय टाळण्यासाठी काय कराल या विषयी माहिती लिहितो.
• कुपोषण एक समस्या या विषयी झालेल्या चर्चेत सहभागी होतो.
• महाराष्ट्रातील संत कवयित्रींची नावे सांगतो.
• विविध प्रकारच्या संतांची चित्रे मिळवतो व माहिती लिहितो.
• संतवाणी या ओळीचा अर्थ स्पष्ट करतो.
• संतवाणीचे अभिनयासह गायन करतो.
• समाजसुधारकांची माहिती चित्रासहित संग्रहित करतो.
• नामदार गोपाळ कृष्ण गोखले यांच्या विषयी आंतरजालावरून माहिती मिळवतो.
• महर्षी कर्वे विषयीची माहिती सविस्तरपणे लिहितो.
• पूर्वीच्या व आत्ताच्या मल्लखांबाच्या प्रकारचा तक्ता तयार करतो.
• पाठात आलेल्या म्हणी शोधतो.
• पाठातील चित्राचे निरीक्षण करून प्रश्न विचारतो.
• कथेचे प्रसंगानुरूप वाचन करतो.
• मजकुराचे स्पष्टीकरण करतो.
• शेतीच्या कामासाठी वापरल्या जाणाऱ्या साधनांची माहिती संकलीत करतो.
• शेतीसाठी वापरल्या जाणाऱ्या साधनांची नावे व चित्र यांचा तक्ता तयार करतो.
• परिसरातील ऊस कामगार विषयी माहिती मिळवितो.
• वर्तमानपत्रे, मासिके यामध्ये असलेल्या विविध कथांचा संग्रह करतो.
• पाठातील मजकुराचे प्रकट वाचन करून दाखवतो.
• अहिराणी बोली भाषेतील उतारा योग्य उच्चारासह वाचतो.
• ब्रीदवाक्य याविषयी माहिती मिळवितो.
• ब्रीदवाक्यांचा संग्रह करतो.
• दिलेल्या वाक्यांचे प्रमाण भाषेत लेखन करतो.
• विरामचिन्हासह लेखन करतो.
• संवादाचे वाचन करतो.
• घरातील निरुपयोगी वस्तूंचे उपयोगी वस्तूत रूपांतर करतो.
• घरातील जुन्या भांड्यांची चित्रे काढून ती रंगवतो.
• श्रावण व वैशाख या दोन्ही महिन्यातील निसर्गातील फरक स्वतःच्या शब्दात लिहितो.
• बालकवींच्या निसर्ग कविता मिळवितो.
• बालकवींच्या निसर्ग कवितांचा संग्रह करतो.
• कवितेचे अभिनयासह गायन करतो.
• मक्यापासून कोणकोणते पदार्थ केले जातात याची यादी करतो.
• आवडणाऱ्या थोर व्यक्तींची माहिती मिळवितो.
• नेत्यांची माहिती व चित्रे यांचा प्रकल्प तयार करतो.
• पिकांवर संशोधन केलेल्या शास्त्रज्ञांची माहिती सचित्र मिळवतो व चिकट वही तयार करतो.
• कवितेतील यमक जुळणाऱ्या शब्दांचा तक्ता तयार करतो
• मराठी राजभाषा दिनानिमित्त विविध कार्यक्रमाचे आयोजन करतो.
• आवडत्या मित्र मैत्रिणीच्या वाढदिवसानिमित्त शुभेच्छा संदेश तयार करतो.
• मराठी भाषेचे महत्व जाणून घेतो.
• आवडत्या सणांची नावे लिहितो.
• मराठी भाषेचे वैशिष्ट्य सांगतो.
• चित्राबद्दल स्वतःचे मत प्रकट करतो.
• पाठातील कठीण शब्दांचा अर्थ शोधून लिहितो.
• विविध वाक्प्रचारांचा संग्रह करतो.
• वाक्प्रचारांचा तक्ता तयार करतो.
• पाठातील विनोदी प्रसंग सांगतो.
• पाठाचे मुकवाचन करतो.
• परिच्छेदाचे अनुलेखन तसेच श्रुतलेखन करतो
• थंडीच्या प्रकाराची वैशिष्ट्ये लिहितो.
• टीव्हीवरील आवडणाऱ्या प्राणी जीवन विषयक कार्यक्रमाची यादी तयार करतो.
• पाठातील शब्दासाठी समानार्थी विरुद्धार्थी शब्द शोधून लिहितो.
• विविध जातींच्या कुत्र्या विषयी माहिती मिळवितो.
• वाक्प्रचार आणि अर्थ यांचा तक्ता तयार करतो.
• माझा आवडता प्राणी या विषयावर निबंध लेखन करतो.
पक्षी व प्राण्यांच्या घरांची नावे सांगतो.
• कवितेतील आवडलेल्या ओळीचे गायन करतो.
• संगणक हाताळण्याची कृती करून दाखवतो.
• मानवी जीवनातील पाण्याचे महत्त्व स्पष्ट करतो.
• पाण्याचा काटकसरीने वापर कसा करावा याविषयी मित्रांसमवेत चर्चा करतो.
• पाठातील उताऱ्याचे श्रुतलेखन करतो.
• पाण्याचा दुष्काळ यावर निबंध लेखन करतो.
• मानवाचे धन व निसर्गाचे धन यातील फरक स्पष्ट करून सांगतो.
• अन्नाचा अपव्यय टाळण्यासाठी काय कराल या विषयी माहिती लिहितो.
• कुपोषण एक समस्या या विषयी झालेल्या चर्चेत सहभागी होतो.
• महाराष्ट्रातील संत कवयित्रींची नावे सांगतो.
• विविध प्रकारच्या संतांची चित्रे मिळवतो व माहिती लिहितो.
• संतवाणी या ओळीचा अर्थ स्पष्ट करतो.
• संतवाणीचे अभिनयासह गायन करतो.
• समाजसुधारकांची माहिती चित्रासहित संग्रहित करतो.
• नामदार गोपाळ कृष्ण गोखले यांच्या विषयी आंतरजालावरून माहिती मिळवतो.
• महर्षी कर्वे विषयीची माहिती सविस्तरपणे लिहितो.
• पूर्वीच्या व आत्ताच्या मल्लखांबाच्या प्रकारचा तक्ता तयार करतो.
• पाठात आलेल्या म्हणी शोधतो.
विषय हिंदी
ग्रंथदिंडी का महत्त्व जानकर लिखता है|
• प्रदर्शने मे दिये जाने वाली उद्घोषणाओंका संग्रह करता हैै |
• पुस्तक संबंधी घोषवाक्य बनाता है |
• वाचन मेले का महत्व लिखता है |
• कवी, कविता का परिचय बताता है |
• कविता का आरोहअवरोह सहित वाचन,गायन करता है |
• प्रश्नोत्तर के माध्यम से कविता का भाव स्पष्ट करता है |
• कठीण शब्द की यादी बनाता है |
• फुलो की यादी बनाता है |
• फुलो के महत्व इस विषय पर दस बारा पंक्तीमे निबंध लिखता है |
• फुल,चित्र और उसकी जानकारी का तक्ता तयार करता है |
कहानी के माध्यम से एकता का महत्व अपने शब्द मे लिखता है|
• प्राकृतिक संसाधन समाप्त हो जाये तो इस विषय पर चर्चा करता है |
• कहानी अपने शब्द मे कहता है |
• हास्य चुटकुले का संग्रह करता है |
• कहानी, चुटकुले अपनी कक्षा मे सूनाता है |
• विभिन्न शब्द पर कहानी लिखता है |
• संघटन मे ही शक्ती है - अलग अलग कहानी सुना कर साबित करता है |
• शहर मे उपलब्ध सेवाओं की यादी बनाता है |
• सेवाभावी संस्था कि जानकारी बताता है और उनकी सेवा के बारे में चर्चा करता है |
• वृक्षवल्ली आम्हा सोयरे वनचरे का विस्तार करता है |
• देखे हुए गाव और शहर मे क्या क्या अंतर होते है बताता है |
• औषधी वनस्पती के चित्र पर जानकारी वाला तक्ता तयार करता है |
• हास्य कविता का संग्रह करके कक्षा मे सूनाता है |
• शब्दयुग्म की सूची बनाता है |
• देहात और शहर मे क्या क्या अंतर है लिखता है |
• आदर्श गाव मे क्या क्या होना चाहिये इस की सूची बनाता है|
• अपने घरेलू उपाय की सूची बनाता है |
• वनौषधी की जानकारी वर्तमानपत्र, आंतरजाल के माध्यम से संग्रहित करता है|
• जडीबुटी के बारेमे जानकारी लिखता है|
• कहानी मे आए विराम चिन्ह के नाम लिखता है |
• वैज्ञानिक दृष्टिकोन बनाकर अंधविश्वास पर चर्चा करता है |
• साहस कथा सुनने के लिए प्रेरित करता है|
• अब्दुल कलाम का परिचय बताता है|
• पृथ्वी उपग्रह की जानकारी लिखता है|
• पाठ मे आये सर्वनाम वाले शब्द की सूची बनाता है
• अनुनासिक और अनुस्वार के शब्द का वाचन कर के संग्रह बनाता है|
• भारतीय वैज्ञानिक की चित्र और जानकारी सहित संग्रह करता है|
अंतरजाल से पद्मभूषण विभूतियों की जानकारी संकलन करता है|
• सूर्यप्रकाश का महत्व स्पष्ट करता है|
• सौर ऊर्जा पर टिप्पणी तयार करता है |
• प्रश्नोत्तर के माध्यम से कविता का अर्थ समझता है|
• परिश्रम सफलता की कुंजी है इस विषय पर दस पंधरा वाक्य मे निबंध लिखता है|
• कहानी के शीर्षक की सार्थकता बताता है |
• आखो देखी अविस्मरणीय घटना का वर्णन करता है|
• छोटा परिवार सुखी परिवार इस विषय पर चर्चा करता है|
• अस्पताल के कक्षा की सूची बनाता है |
• चित्र निरीक्षण करके उसका वर्णन करता है|
• चित्र के बारे मे एक दुसरे से प्रश्न पूछता है|
• अस्पताल मे दिये जाने वाली सूचनाओ की यादी बनाता है|
• प्रगतिशील लडकियो के चित्र और कार्य की जानकारी लिखता है |
• चतुराई संबंधी कहानी सूनाता है|
• नारीशक्ती की उपलब्धिया इस विषय पर दस पंधरा पंक्तीमे जानकारी लिखता है|
• पुण्यश्लोक अहिल्याबाई होळकर के कार्य और मुद्दे संग्रहित करता है|
• तेनालीराम की कहानिया संग्रहित करता है|
• स्त्रीलिंग और पुल्लिंग शब्द लिखकर उसका वाक्य मे प्रयोग करता है|
• न्यूटन के बारेमे जानकारी लिखता है|
• संचार माध्यम उपयुक्त अंग्रेजी हिंदी शब्द की सूची बनाता है |
• समानार्थी विरुद्धार्थी शब्द की सूची बनाता है|
• अपनी भाषा समृद्ध कैसे हुई इसके बारे मे लिखता है|
• मौसम के अनुसार होनेवाले परिवर्तन के बारे में चर्चा करता है|
• ऋतु के परिवर्तनसे प्राणी एवं निसर्गमे होणारे बदल का निरीक्षण करता है|
वसंत ऋतु का निसर्ग का सुंदर चित्र बनाकर रंग काम करता है
• दुकानदार और ग्राहक के बीच होनेवाला संवाद लिखता है |
• अंधश्रद्धा निर्मूलन के लिए जिन जिन लोगो ने योगदान दिया उनकी जानकारी संग्रहित करता है|
• अपने रुचि के बारे में चर्चा करता है|
• एकांकी के विभिन्न पात्र का नाट्यीकरण करता है |
• अभिनय करता है|
• क्रीडा सप्ताह के लिए पोस्टर बनाता है|
• यदि तुम सैनिक होते तो इस विषय पर कल्पनाविस्तार करता है |
• प्रश्न उत्तर और चर्चा के माध्यम से कविता समझता है|
• भारतीय सैनिक का वर्णन अपने भाषा मे लिखता है|
• अपने देश के राष्ट्रीय प्रतीक के नाम,चित्र और जानकारी लिखकर संग्रहित करता है|
• वर्तमानपत्र टीव्ही, मासिक इस पर सुने पढे हुए बहादुरी के किस्से का संकलन करता है|
Sub English
writes pairs of matching words Poems and sayings with emotion.
• Participates in conversations.
• Acts on things.
• Creates lists of words in the story.
• Makes a map of his own village.
• Tells the story.
• Reads and explains the meaning of the story in his mother tongue.
• Creates questions.
•Participates in class conversation.
•Translates lines of favorite things.
• Ask questions based on Novel.
• Makes a map of journey
• Creates pledge using I shall and weshall
• Collects inspiring song
• Explains the meaning of words in highlighted form
• Explains what is collective noun
• Writes weaknesses and strengths of class
• Collects story book of children's magazines.
• Explains the meaning of difficult words.
• Makes a tree chart of relatives.
• Describes favorite characters in stories.
• Writes story by their own and translates it into English.
• Writes what happened in each part in short.
• Converts sentences in past, present and future tense.
• Reads Menu chart and answers the question.
• Finds out civil rights in USA.
• Tells about what advice to friends.
• Makes a pretty paper birds with the help of giving material
• Tells about negative words
• Selects the specimens and collect the material on it a paper Bird by following instructions
• Prepares other paper article and writes down instructions
• Using adjectives describes noun and creates sentences
• Collects the information about Indian scientists
• Searches about scientist and answers the questions
• Tells about favourite people and categories them
• Tells about APJ Abdul Kalam and Dr CV Raman.
• Makes greeting card by using quotations.
• Collects the quotation on school by using internet
• Explains quotation on windy lines
• Collects other Lullaby in mother tongue
• Collects the rhyming words from the poem.
• Explains what is Lullaby
• Writes the meaning of and familiar word
• Writes the answers of difficult questions
• Solves the given assignment
• Tells information about Gurudev Rabindranath Tagore
• Plays the game of write and wrong question
• Explains different auxiliary verb
• Discusses about news
•collects different poem
•prepares a dialogue by using sentences
•collects the things told not to do
•finds examples of classification
•classifies ads and collect it
•writes about the crime which see on mass media
•translates words in poem into mother tongue
•explains the whole lesson
•lists the word in diagram of bicycle
•translates user manual into mother tongue
•explains the whole poem
•collects the rhyming word in poem
• tells about difficult words from the poem
• writes a note on story place
•explains types of object
•explains structure of sentences
विषय गणित
तीन बाजू वर त्रिकोण कसा काढायचा याचे प्रात्यक्षिक करून दाखवतो.
• दिलेल्या मापावरून कोन काढतो.
• अपूर्णांकाचा गुणाकार व भागाकार यांची नियम समजावून घेतो.
• पूर्णांकाचे गुणाकार व भागाकार यांच्या नियमांचा तक्ता तयार करतो.
• पूर्णांक संख्यांचा भागाकार विविध उदाहरणावरून सोडवून दाखवतो.
• पूर्णांकाची बेरीज व वजाबाकीची उदाहरणे सोडवतो.
• दोन कोन व त्यांची बाजू दिली असता त्रिकोण काढून दाखवतो.
• रचनेचे महत्त्व समजावून घेतो.
• त्रिकोण रचनेची संकल्पना स्पष्ट करतो.
• त्रिकोणाच्या कोनांच्या दुभाजकांचा गुणधर्म स्पष्ट करतो.
• विविध उदाहरणांद्वारे पूर्णांक संख्याच्या गुणाकाराचे नियम स्पष्ट करतो.
• पूर्णांक घेऊन तोच पूर्णांक उत्तर येईल असा भागाकार तयार करतो.
• दिलेल्या संख्येचा लसावी मसावी काढतो.
• दिलेल्या संख्येतील मूळ संख्या ओळखतो.
• जोडमूळ संख्या समजावून घेतो.
• दिलेल्या संख्येचे मूळ अवयव पाडतो.
• स्ट्रॉ किंवा सरळ काड्या द्वारे कोनाच्या जोड्या तयार करतो.
• दिलेल्या कोणाचे अंतर्भाग व बाह्यभाग कोणते ते सांगतो.
• दिलेली पदावली सोडवून दाखवतो.
• संख्या आणि त्यांचे वर्ग यांचा तक्ता तयार करतो.
• संख्या आणि वर्गमूळ यांचा तक्ता तयार करतो.
• वर्ग व घन यांचा तक्ता तयार करून वर्गात लावतो.
• आलेख कागदावर जोडस्तंभालेख काढून दाखवतो.
• परिमेय संख्यावरील क्रिया करतानाचे नियम समजावून घेतो.
• विविध उदाहरणांद्वारे परिमेय संख्यांचा गुणाकार व्यस्त समजावून घेतो.
• कोटीकोनाच्या विविध आकृत्या गोळा करतो.
• वर्तमानपत्र, कागद इत्यादी चा वापर करून विविध कोनाचे माप तयार करतो व वहीत चिकटवतो.
• पदावली यांचे विविध उदाहरणे गोळा करून ते सोडवतो.
• विविध उदाहरणे घेऊन वर्गमूळ काढतो.
• बैजिक राशींची उदाहरणे सोडवतो.
• बैजिक राशी संबंधित आकृतिबंधाचे निरीक्षण करतो व विचारलेल्या प्रश्नांची उत्तरे देतो.
•समप्रमाणाची विविध उदाहरणे सोडवतो.
• विज्ञानातील व दैनंदिन व्यवहारातील समप्रमाणाची उदाहरणे गोळा करतो.
• भागीदारीची संकल्पना समजून घेतो.
• भागीदारी विषयी मित्रांमध्ये चर्चा करतो.
• समप्रमाण व व्यस्तप्रमाणाची विविध उदाहरणे गोळा करतो.
• विविध उदाहरणांद्वारे समीकरणाची मांडणी अचूक करतो.
• क्रेडिट-डेबिट, एटीएम कार्डचे उपयोग सविस्तरपणे लिहितो.
• विविध खात्यांची माहिती समजावून घेतो.
• बँकेच्या कार्यालयीन कामकाजाचे चित्र काढतो.
• विविध गोलाकार वस्तू पाहून त्यांचा परीघ व व्यास मोजतो.
• अभ्यासावर आधारित उदाहरणे सोडवतो.
• व्याज ही संकल्पना स्पष्ट करून घेतो.
• व्याजावर आधारित उदाहरणांमध्ये विषयी माहिती मिळवितो.
• वर्तुळ कंसाची माहिती समजावून घेतो.
• विविध सूत्रांची यादी बनवतो.
• खोखो, कबड्डी,टेनिस कोर्ट, बॅडमिंटन यांचे क्षेत्रफळ काढतो.
• परिसरातील वस्तूंची परिमिती मोजतो व नोंदी ठेवतो.
• परिमिती वरील उदाहरणांचा संग्रह करतो.
• वारंवारतेच्या उदाहरणांचा संग्रह करून ती सोडवतो.
• टीव्ही, वर्तमानपत्रात कोणकोणत्या सरासरी विषयी बातम्या येतात याची नोंद घेतो.
• शिक्षक हजेरी पत्रकात महिन्याची सरासरी हजेरी कसे काढतात याचे निरीक्षण करतो,
• सरासरीचे सुत्र समजावून घेतो.
• सरासरीचा उपयोग कोणकोणत्या विषयात होतो याची यादी बनवतो.
• पृष्ठफळ व घनफळ याचे उदाहरण सोडवतो.
• वर्गातील विद्यार्थ्यांची सरासरी उंची काढतो.
• एक ते पन्नास या संख्या समूहातील पायथागोरसची त्रिकूटे शोधतो.
• वर्ग विस्ताराची माहिती समजावून घेतो.
• विविध राशी घेऊन त्यांचा विस्तार करतो.
• चलाच्या ठिकाणी किमती घेऊन वर्ग विस्तार सूत्रांचा पडताळणी घेतो.
• परिमितीच्या सूत्राचा तक्ता तयार करून वर्गात लावतो.
• वर्तुळाचे माप मोजण्याची पद्धत सांगतो.
• दिलेल्या वर्तुळातील कंसांची नावे लिहितो.
• त्रिकोणाच्या बाजू वरून कर्ण काढून दाखवतो
कोन दुभाजक व रेषाखंडाचा लंबदुभाजक आकृत्यांवरून समजावून घेतो.
• विविध मापाद्वारे रेषाखंड त्यांचे लंबदुभाजक कोन काढतो.
विज्ञान
प्रयोगाची कृती करतो.
• प्रयोग करताना साहित्य व्यवस्थित हाताळतो.
• वनस्पतींच्या विविध अवयवांची नावे सांगतो.
• विविध प्रकारच्या फुलांची छायाचित्रे जमवतो.
• हिमप्रदेशातील वनस्पतींची नावे सांगतो.
• वाळवंटी प्रदेशातील वनस्पतींची वैशिष्ट्ये सविस्तरपणे लिहितो.
• परिसरातील नदी,ओढे,तलाव अशा जलाशयांना भेटी देतो.
• वाळवंटी प्राण्यांची सचित्र माहिती संग्रहित करतो.
• आदिमानवापासून आजच्या मानवापर्यंत झालेले अनुकूलन या विषयी माहिती मिळवितो.
• विविध प्रकारच्या पानांचा संग्रह करतो.
• पानांचे विविध भाग दर्शविणारी आकृती काढतो.
• परिसरातील झाडांच्या पानांचे काळजीपूर्वक निरीक्षण करतो.
• संगणकावर ब्रशच्या साह्याने विविध पानांची चित्रे काढतो.
• प्राण्यांमधील अनुकूलन कशा पद्धतीने होतो याची माहिती लिहितो.
• इंटरनेटच्या साह्याने वनस्पतीमधील अनुकूलनाची माहिती मिळवितो.
• सजीवांमधील विविधता कोणकोणत्या बाबींमुळे आहे याविषयी माहिती सांगतो.
• कुपोषण म्हणजे काय ते सांगतो.
• कुपोषण रोखण्यासाठी करता येणाऱ्या उपायांची यादी करतो.
• मृदेची सुपिकता कमी होण्याची कारणे सविस्तर पणे लिहितो.
• सहजीवी पोषण हे दगडफूल या वनस्पती वरून समजावून घेतो.
• सपुष्प वनस्पती विषयी सचित्र माहिती संकलित करतो.
• उपयुक्त मृदेच्या काही प्रकारांची नावे सांगतो.
• पाण्याचे गुणधर्म सविस्तरपणे लिहितो.
• हवेचे गुणधर्म कोणते आहेत हे समजावून घेतो.
• डॅनियल बर्नोलीची इंटरनेटवरून माहिती मिळवतो.
• नायट्रोजनचे जैविक स्थिरीकरण याविषयी माहिती लिहितो.
• मृदेचे उपयोग समजाऊन घेतो.
• मृदेतील विविध घटकांच्या नावांची यादी तयार करतो.
• अचूक मापनासाठी वापरायच्या साधनांची माहिती संग्रहित करतो.
• अन्न नासाडी होऊ नये म्हणून काय करावे याविषयी माहिती लिहितो.
• शरीर वाढीस कारणीभूत घटकावर चर्चा करतो.
• शरीर वाढीसाठी आवश्यक घटकांची नावे सांगतो.
• अन्नभेसळ म्हणजे काय हे प्रत्यक्षरीत्या जाणून घे.
• अन्नरक्षण पद्धतीवर वर्गात मित्रांसोबत चर्चा करतो
• मापनात आढळणाऱ्या त्रुटी उदाहरणाच्या सहाय्याने स्पष्ट करतो.
• त्वरण काढण्याचे सूत्र कसे तयार होते हे समजून घेतो.
• चाल व वेग येथील फरक फलकावर लिहितो.
• अंतर व विस्थापन यांचा परस्पर संबंध समजावून घेतो.
• न्यूटन यांच्याविषयी इंटरनेटवर माहिती मिळवितो.
• वीज पडल्यामुळे काय नुकसान होते याविषयी माहिती मिळवितो.
• वीजेमुळे नुकसान होऊ नये म्हणून जनजागृती कशी करावी ते लिहितो.
• पाठ्यचित्रांमध्ये दिसणार्या विविध घटनांमागील कारणे सांगतो.
• थर्मास ची आकृती काढतो.
• विद्युत प्रभार ही संकल्पना स्पष्ट करतो.
• सरासरी वेग व तात्कालिक वेगाची माहिती लिहितो.
• आकृतीचे निरीक्षण करून प्रश्नांची उत्तरे देतो.
• चाल,वेग, त्वरण काढण्याची सूत्रे यांचा तक्ता तयार करतो.
• दैनंदिन जीवनात आढळून येणाऱ्या उष्णतेच्या संक्रमणाच्या विविध उदाहरणांच्या नोंदी घेतो
• उष्णतेमुळे द्रवपदार्थाचे होणारे प्रसरण व आंकुचन प्रयोगाच्या साहाय्याने दाखवतो.
• उष्णतेचे संक्रमण कसे होते हे उदाहरणाच्या सहाय्याने स्पष्ट करतो.
• ॲल्युमिनियमचा पातळ पापुद्रा वापरून विद्युतदर्शी तयार करण्याचा प्रयोग करतो.
• स्थितिक विद्युत प्रभार याची वैशिष्ट्ये सविस्तरपणे लिहितो.
• संकेतस्थळाला भेट देतो.
• आपत्ती व्यवस्थापना संदर्भात माहिती संग्रहित करतो.
• ढगफुटी होण्याची कारणे सविस्तर पणे लिहितो.
• आपत्तीसंबंधी विविध बातम्या गोळा करतो.
• तापमापी मध्ये पारा वअल्कोहोलचा वापर का करतात याविषयी माहिती लिहितो.
• उष्णतेचे सुवाहक म्हणजे काय ते सांगून साधनांची यादी करतो.
• उष्णता संक्रमणाचे प्रकार उदाहरणावरून सांगतो.
• महापुराचे परिणाम याविषयी वर्गात चर्चा करतो.
• किन्वन प्रक्रिये विषयी माहिती मिळवितो.
• सूक्ष्मजीव म्हणजे काय सांगतो.
•सूक्ष्मजीवांची नावे सांगतो.
• संदर्भ पुस्तकांच्या आधारे पेशी विषयी माहिती मिळवितो.
• पेशीचे मोजमाप करून निरीक्षण करतो.
• परिसरातील बेकरी व्यवसायाला भेट देतो.
• बेकरी व्यवसायाला भेट देऊन पदार्थ तयार करण्याच्या प्रक्रियेची माहिती मिळवितो.
• साधा व संयुक्त सूक्ष्मदर्शक कशासाठी वापरतात ते सविस्तर लिहितो.
• सूक्ष्मजीवांचे प्रकार सांगतो.
• वनस्पती पेशी व प्राणी पेशी यांच्या सुबक आकृत्या काढून नावे देतो.
• सूक्ष्मजीवांची उपयुक्तता व हानिकारकता याविषयी सविस्तर माहिती लिहितो.
• नैसर्गिक बदल म्हणजे काय हे उदाहरणासह स्पष्ट करतो.
• स्नायूंचे कार्य स्वतःच्या शब्दात सविस्तरपणे लिहितो.
• स्नायू व हाडे यांचा परस्पर संबंध सांगतो.
• पचन संस्थेची आकृती काढून नावे देतो.
• परिच्छेद वाचून बदलाचे प्रकार नोंदवतो.
• नैसर्गिक बदल म्हणजे काय हे उदाहरणासह स्पष्ट करतो.
• सभोवताली होणाऱ्या शिघ्र व सावकाश बदलांची यादी करतो.
• मादक पदार्थांच्या सेवनाने आरोग्यावर कोणते परिणाम होतो याविषयी लिहितो.
• विविध इंद्रिय संस्थांची माहिती मिळवितो.
• अन्नपचनाची प्रक्रिया स्वतःच्या शब्दात सांगतो.
• सुबक व सुंदर आकृत्या काढतो.
• आरोग्याची सुरक्षा यासंदर्भात तक्ते तयार करतो.
• साबणाच्या प्रकाराची नावे सांगतो.
• साबणाची निर्मिती कशी होते याची कृती करून दाखवितो.
• अनु व रेणू यातील फरक उदाहरणासहित लिहितो.
• धातुसदृश्य मूलद्रव्यांची नावे सांगतो.
• इंटरनेट किंवा पुस्तकातून मुलद्रव्या विषयी माहिती मिळवितो.
• संयुग व मिश्रणे यातील फरक सांगतो.
• पदार्थांच्या अवस्थाची नावे सांगतो.
• दिलेल्या पदार्थांचे विविध अवस्थेत वर्गीकरण करतो.
• कुडाचे घर, मातीचे घर व सिमेंटचे घर यावर संवाद लिहितो.
• सिमेंट कसे तयार होते यावर चर्चा करतो.
• सीएनजी ची वैशिष्ट्ये सविस्तरपणे लिहितो.
• नैसर्गिक संसाधनाचा विषयी माहिती मिळवितो.
• खनिजे आणि धातुके यातील फरक समजावून घेतो.
• आधुनिक सिमेंट व प्राचीन सिमेंट यातील साम्य व फरक लिहितो.
• निसर्गनिर्मित अपमार्जक यांची माहिती मिळवितो.
• दात स्वच्छ करण्यासाठी कोणकोणत्या साधनांचा वापर करतात याविषयीची यादी बनवतो.
• अंगाचा साबण व कपडे धुण्याचा साबण यातील फरक स्पष्ट करतो.
• विविध आकार व रंगाचे शंख-शिंपले यांचा संग्रह करतो.
• विविध खनिजांच्या खाणी विषयी माहिती मिळवतो.
• जंगल संवर्धनासाठी कोणते उपाय योजना कराल याविषयी सविस्तरपणे लिहितो.
• औषधी वनस्पतीची चित्रासह माहिती मिळवितो.
• जंगलाची कार्य स्पष्ट करतो.
• प्रकाशाच्या विकरणाची उदाहरणे सांगतो.
• चंद्रग्रहण व सूर्यग्रहण यांच्या विषयी सविस्तर माहिती मिळवितो.
• ग्रहण लागले म्हणजे काय याविषयी लिहितो.
• लेझर किरणांचा वापर कसा करायचा याविषयी माहिती मिळवितो.
• दोलनाचा आयाम हे प्रात्यक्षिकाद्वारे समजावून घेतो.
• दोलन व दोलन गती याविषयीची माहिती मिळवितो.
• ध्वनी संकल्पना विविध उदाहरणावरून स्पष्ट करून घेतो.
• सूर्यग्रहण पाहण्यासाठी वापरण्यात येणाऱ्या चष्म्याची माहिती मिळवितो.
• शून्य छाया दिन म्हणजे काय हे पृथ्वीगोलावरून स्पष्ट करतो.
• दोलकाचा दोलनकाळ व दोलनाची वारंवारिता स्वतःच्या शब्दात लिहितो.
• ध्वनीची तीव्रता व ध्वनीची पातळी याविषयी माहिती देतो.
• चुंबकीय क्षेत्र समजावून घेतो.
• पृथ्वी एक प्रचंड मोठा चुंबक यावर चर्चा करतो.
• कृत्रिम चुंबक तयार करण्याच्या पद्धतीची नावे सांगतो.
• धातूशोधक यंत्राच्या कार्याची माहिती मिळवितो.
• विद्युत चुंबक म्हणजे काय हे समजावून घेतो.
• तारांगण केंद्राला भेट देऊन त्या विषयी माहिती मिळवितो.
• विविध तारकासमुह व आकाश निरीक्षणाची माहिती मिळवितो
• आकाशाचे निरीक्षण करून त्याच्या नोंदी घेतो.
• दिर्घीकेचे घटक कोणते ते सांगतो.
• वटवाघुळ याविषयीची माहिती मिळवितो.
• श्राव्य व अश्राव्य ध्वनी यातील फरक जाणून घेतो
विषय इतिहास
इतिहासाच्या लिखित साधनांची यादी करतो.
•भौतिक साधनांची यादी करतो.
• पोवाडे, आदिवासी गीते यांचा संग्रह करून सांस्कृतिक कार्यक्रमात सादरीकरण करतो.
•शीख संप्रदायबद्दल माहिती मिळवतो व लिहितो.
• महानुभाव पंथाची स्थापना व विस्तार या विषयी माहिती संग्रहित करतो.
•शिवपूर्वकालीन काळातील संतांची चित्रे मिळून त्यांचे विषयी माहितीचा संग्रह तयार करतो.
शिवपूर्वकालीन भारतातील राजसत्ता व त्यांचे प्रांत, राजे, राजधान्यांची सूची बनवितो.
• मुघल सत्तेची स्थापना व विस्तार व संघर्ष या विषयी माहिती सांगतो.
• संत नामदेवाचे अभंग व गुरु ग्रंथसाहिब मधील पदांचा संग्रह करतो.
• गाव, कसबा, परणा याविषयी माहिती स्पष्ट करतो.
•वारकरी संप्रदायातील संत परंपरेविषयी माहिती लिहितो.
• संत एकनाथाचे भारुड मिळवून वर्गात सादर करतो.
•संत तुकारामाची माहिती व कार्य स्वतःच्या शब्दात लिहितो.
• पंढरपूरच्या वारी विषयी अधिक माहिती मिळवितो.
•शहाजीराजे विषयी माहिती सांगतो.
•शिवरायांच्या जीवनातील प्रसंगांवर आधारित नाट्यीकरण करतो.
• शिवाजी महाराजांचे सवंगडी व सहकारी यांची यादी बनवतो.
•स्वराज्याची राजधानी रायगड विषयी माहिती मिळवितो.
• परिसरातील ऐतिहासिक स्थळास भेट देऊन अहवाल बनवितो.
• शिवरायांच्या राज्यभिषेकाची तयारी कशी केली होती याची माहिती सांगतो.
•शिवरायांच्या राज्याभिषेकाचे वर्णन लिहतो.
• शिवाजी महाराजांच्या जीवन कार्यावर वेगवेगळी चित्रे मिळवून ती वहीत चिकटवतो.
• बाजीप्रभूच्या घोडखिंडीतील पराक्रमावर चर्चा करतो.
•शिवरायांच्या अष्टप्रधान मंडळाचा तक्ता तयार करतो.
•शिवरायांचे व्यापार व उद्योग धोरण या विषयी माहिती लिहितो.
•शिवाजी महाराजांची लष्करी व्यवस्था विद्यार्थी समजून घेतो.
•शिवरायांच्या शेती धोरणाविषयी माहिती मिळवितो.
• शिवाजी महाराजांचे लष्करी अधिकाऱ्यांना उद्देशून लिहिलेले पत्र वाचतो व चर्चा करतो.
• शिवाजी महाराजांच्या आयुष्यातील जोखमीच्या प्रसंगाचे वर्णन करतो.
भारताच्या नकाशात गोवा, विजापूर, गोवळकोंडा, जिंजी, अहमदाबाद ही ठिकाणे दाखवतो.
•महाराणी ताराबाईच्या कार्याची माहिती लिहितो.
•संभाजी महाराजांचा बुधभूषण या ग्रंथाविषयी माहिती मिळवितो.
• पेशवा नानासाहेब यांच्या कार्याची माहिती सांगतो.
•नकाशाच्या मदतीने मराठी सत्तेचा विस्तार समजून घेतो.
•समाजातील अनिष्ट चालीरिती दूर करण्यासाठी उपाय सुचवितो.
•शिवपूर्व काळातील खेळाचे वर्गात प्रात्यक्षिक करतो.
•मराठी सत्ता संपुष्टात येण्यामागची कारणे स्पष्ट करतो.
•त्या काळातील सामाजिक परिस्थितीची माहिती मिळवितो.
•महादजी शिंदे यांचे चित्र मिळवून त्यांच्या पराक्रमाची माहिती सांगतो.
• अहिल्याबाई होळकर यांचे विषयी भाषण तयार करतो आणि वर्गात सादर करतो.
• सवाई माधवराव पेशव्यांच्या राजदरबाराची माहिती सांगतो.
• इंटरनेटच्या मदतीने पानिपतच्या लढाईची माहिती मिळवितो.
• देशातील कर्तृत्ववान स्त्रियांची माहिती मिळवून वाचन करतो.
• पेशवेकाळातील चित्र मिळवून वर्गात दाखवतो.
•परिसरात कोणकोणते सण व उत्सव साजरे केले जातात याविषयी टिपणी तयार करतो.
• परिसरातील सण व उत्सव याची माहिती लिहितो.
• भारतात साजरे साजरे केल्या जाणाऱ्या सणांची यादी तयार करतो.
•भौतिक साधनांची यादी करतो.
• पोवाडे, आदिवासी गीते यांचा संग्रह करून सांस्कृतिक कार्यक्रमात सादरीकरण करतो.
•शीख संप्रदायबद्दल माहिती मिळवतो व लिहितो.
• महानुभाव पंथाची स्थापना व विस्तार या विषयी माहिती संग्रहित करतो.
•शिवपूर्वकालीन काळातील संतांची चित्रे मिळून त्यांचे विषयी माहितीचा संग्रह तयार करतो.
शिवपूर्वकालीन भारतातील राजसत्ता व त्यांचे प्रांत, राजे, राजधान्यांची सूची बनवितो.
• मुघल सत्तेची स्थापना व विस्तार व संघर्ष या विषयी माहिती सांगतो.
• संत नामदेवाचे अभंग व गुरु ग्रंथसाहिब मधील पदांचा संग्रह करतो.
• गाव, कसबा, परणा याविषयी माहिती स्पष्ट करतो.
•वारकरी संप्रदायातील संत परंपरेविषयी माहिती लिहितो.
• संत एकनाथाचे भारुड मिळवून वर्गात सादर करतो.
•संत तुकारामाची माहिती व कार्य स्वतःच्या शब्दात लिहितो.
• पंढरपूरच्या वारी विषयी अधिक माहिती मिळवितो.
•शहाजीराजे विषयी माहिती सांगतो.
•शिवरायांच्या जीवनातील प्रसंगांवर आधारित नाट्यीकरण करतो.
• शिवाजी महाराजांचे सवंगडी व सहकारी यांची यादी बनवतो.
•स्वराज्याची राजधानी रायगड विषयी माहिती मिळवितो.
• परिसरातील ऐतिहासिक स्थळास भेट देऊन अहवाल बनवितो.
• शिवरायांच्या राज्यभिषेकाची तयारी कशी केली होती याची माहिती सांगतो.
•शिवरायांच्या राज्याभिषेकाचे वर्णन लिहतो.
• शिवाजी महाराजांच्या जीवन कार्यावर वेगवेगळी चित्रे मिळवून ती वहीत चिकटवतो.
• बाजीप्रभूच्या घोडखिंडीतील पराक्रमावर चर्चा करतो.
•शिवरायांच्या अष्टप्रधान मंडळाचा तक्ता तयार करतो.
•शिवरायांचे व्यापार व उद्योग धोरण या विषयी माहिती लिहितो.
•शिवाजी महाराजांची लष्करी व्यवस्था विद्यार्थी समजून घेतो.
•शिवरायांच्या शेती धोरणाविषयी माहिती मिळवितो.
• शिवाजी महाराजांचे लष्करी अधिकाऱ्यांना उद्देशून लिहिलेले पत्र वाचतो व चर्चा करतो.
• शिवाजी महाराजांच्या आयुष्यातील जोखमीच्या प्रसंगाचे वर्णन करतो.
भारताच्या नकाशात गोवा, विजापूर, गोवळकोंडा, जिंजी, अहमदाबाद ही ठिकाणे दाखवतो.
•महाराणी ताराबाईच्या कार्याची माहिती लिहितो.
•संभाजी महाराजांचा बुधभूषण या ग्रंथाविषयी माहिती मिळवितो.
• पेशवा नानासाहेब यांच्या कार्याची माहिती सांगतो.
•नकाशाच्या मदतीने मराठी सत्तेचा विस्तार समजून घेतो.
•समाजातील अनिष्ट चालीरिती दूर करण्यासाठी उपाय सुचवितो.
•शिवपूर्व काळातील खेळाचे वर्गात प्रात्यक्षिक करतो.
•मराठी सत्ता संपुष्टात येण्यामागची कारणे स्पष्ट करतो.
•त्या काळातील सामाजिक परिस्थितीची माहिती मिळवितो.
•महादजी शिंदे यांचे चित्र मिळवून त्यांच्या पराक्रमाची माहिती सांगतो.
• अहिल्याबाई होळकर यांचे विषयी भाषण तयार करतो आणि वर्गात सादर करतो.
• सवाई माधवराव पेशव्यांच्या राजदरबाराची माहिती सांगतो.
• इंटरनेटच्या मदतीने पानिपतच्या लढाईची माहिती मिळवितो.
• देशातील कर्तृत्ववान स्त्रियांची माहिती मिळवून वाचन करतो.
• पेशवेकाळातील चित्र मिळवून वर्गात दाखवतो.
•परिसरात कोणकोणते सण व उत्सव साजरे केले जातात याविषयी टिपणी तयार करतो.
• परिसरातील सण व उत्सव याची माहिती लिहितो.
• भारतात साजरे साजरे केल्या जाणाऱ्या सणांची यादी तयार करतो.
नागरिक शास्त्र
• संविधानाचा अर्थ सांगतो.
• विविध देशाच्या संविधानाची माहिती मिळवितो.
• संविधानातील तरतुदी व संकल्पना स्पष्ट करतो.
•समाजवादाची संकल्पना सविस्तरपणे समजून घेतो.
•संविधान दिन शाळेत कसा साजरा झाला याचा अहवाल तयार करतो.
• संविधान लिहिण्यास प्रति डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे योगदान याविषयी माहिती लिहितो.
• संविधानाची आवश्यकता का आहे या विषयावर चर्चा करतो.
• धर्मनिरपेक्षतेचा अर्थ समजावून घेतो.
• न्याय, स्वातंत्र्य व समता या मूल्यांचा अर्थ समजावून घेतो.
•संविधान सभेसाठीच्या समित्यांमधील सदस्यांचा चित्रासहित नावाचा तक्ता तयार करून वर्गात लावतो
संघराज्य व्यवस्था या संविधानाच्या वैशिष्ट्याची वर्गात मित्रांसोबत चर्चा करतो.
• भारतातील राज्य व केंद्रशासित प्रदेश व राजधान्या यांचा तक्ता तयार करतो.
•संघराज्यात कोणते विषय आहेत याची यादी तयार करतो.
• समानतेच्या हक्काविषयी माहिती सांगतो.
•बालकांचे हक्क, महिलांचे हक्क,आदिवासीचे हक्क कोणते ते इंटरनेटवर शोधतो.
• केंद्र व राज्य सरकार द्वारा देण्यात येणाऱ्या पदव्या व पदकांच्या नावांची यादी तयार करतो.
•परिसरातील बालकामगार शोधतो.
•शोषणाविरुद्धचा हक्क विषयीची माहिती समजावून घेतो.
•स्वातंत्र्याचा हक्क या विषयावर चित्रपट्टी तयार करतो.
•मार्गदर्शक तत्त्वांची सूची तयार करून वर्गात लावतो.
•शिक्षण हा आपला हक्क आहे त्या संदर्भातील आपली कर्तव्य यावर चर्चा करतो.
• पर्यावरणाचे जतन व संरक्षण कशा प्रकारे करू शकतो हे उदाहरणासह लिहितो.
• मूलभूत कर्तव्याची यादी लिहून त्याचा तक्ता वर्गात लावतो.
•शासनावर कोणते निर्बंध असतात याचा माहिती मिळवितो.
विषय भूगोल
चंद्राच्या गतीचे परिणाम लिहितो.
• चंद्राची स्थिती आकृतीवरून स्पष्ट करतो.
•अधिक्रमण याविषयी माहिती लिहितो.
• ग्रहण एक खगोलीय घटना यावर चर्चा करतो.
• चंद्रग्रहणाची वैशिष्ट्ये समजावून घेतो.
• खग्रास व खंडग्रास ग्रहण स्पष्ट करतो.
•चंद्रग्रहण कसे होते याची आकृती काढतो.
• सूर्यग्रहणाची वैशिष्ट्ये सांगतो.
• चंद्राच्या गती विषयी माहिती मिळवितो.
• सावलीचा प्रयोग समजावून घेतो.
• दिनदर्शिका, वृत्तपत्र किंवा आंतरजालाच्या साह्याने सूर्योदय व सूर्यास्त यांच्या वेळा नोंदवतो.
•भरती ओहोटीचे प्रकार समजावून घेतो.
• भरती-ओहोटीच्या परिणामाचा तक्ता तयार करून वर्गात लावतो.
• सागरी किनाऱ्याला भेट देतो.
• लाटेची रचना समजून घेतो व नोंद घेतो.
•भरती-ओहोटीची माहिती स्पष्ट करतो.
•प्रदेशाची उंची व हवेचा दाब यांची माहिती समजावून घेतो.
• हवेचा दाब ही संकल्पना स्पष्ट करून घेतो.
• हवेचा दाब स्पष्ट करणारा प्रयोग करतो.
•सागरी लाटांपासून वीजनिर्मिती कशी केली जाते याची आंतरजालावर माहिती मिळवितो.
• ग्रहीय वारे या विषयी माहिती स्पष्ट करतो.
• स्थानिक वाऱ्याची माहिती मिळवितो.
•हवेच्या दाबाचे कोण कोणते परिणाम होतात ते सविस्तर लिहितो.
• हवेचे तापमान कमी झाले तर हवेच्या दाबावर कोणता परिणाम होईल याविषयी चर्चा करतो.
• भूपृष्ठावरील पट्ट्यांची माहिती स्पष्ट करतो.
• दक्षिण गोलार्धात वारे अतिशय वेगाने का वाहतात यावर चर्चा करतो.
• वारा निर्मितीचा प्रयोग करतो.
• कटिबंध, ग्रहीय वारे यांच्या सुबक आकृत्या काढतो.
• तापमान व हवा दाब यातील सहसंबंध स्पष्ट करतो.
• आवर्त वारे याविषयीची माहिती समजावून घेऊन परिणाम लिहितो.
• खारे व मतलई वारे यांची माहिती मिळवितो.
•आपल्या परिसरात आढळणाऱ्या अन्नपदार्थप्रकार, वस्त्र प्रकार व निवारा प्रकार यांची यादी बनवतो.
• जैवविविधते विषयी माहिती समजावून घेतो.
• जैवविविधते विषयी माहिती संकलित करतो.
•मोसमी प्रदेशाची स्थान, विस्तार, हवामान, मानवी जीवन, प्राणी जीवन यांच्या विषयी माहिती लिहितो.
• विविध प्रदेशाचे स्थान, विस्तार, हवामान यांचा तक्ता तयार करतो.
• विविध प्रदेशाचे नैसर्गिक वनस्पती, प्राणी जीवन व मानवी जीवन यांचा तक्ता तयार करतो.
• जैविक घटकांची माहिती सविस्तर लिहितो.
•भूमध्यसागरी प्रदेशाची माहिती स्पष्ट करतो.
•सूर्याचे दक्षिणायन व उत्तरायण स्पष्ट करतो.
•शेती पूरक व्यवसायांची यादी तयार करुन त्यांची माहिती लिहितो.
•पृथ्वीच्या परिवलनाची सविस्तर माहिती लिहितो.
• ऋतू विषयी माहिती समजून घेतो.
• ऋतूंची चित्रासह यादी तयार करतो.
• ऋतुचक्र दर्शविणारी आकृती काढून ऋतुचक्राचा सजीवांवर कोणता परिणाम होतो हे स्पष्ट करतो.
• कुक्कुटपालनाची माहिती सांगतो.
•मत्स्यपालना विषयी माहिती मिळवितो.
• पशुपालन व गुरे पालनाची माहिती स्पष्ट करतो.
•विविध पशूंची चित्रे गोळा करून कार्य लिहितो.
• पारंपरिक शेती व आधुनिक शेती यातील फरक सांगतो.
• शेतीला पूरक प्राणी व अवजारांची चित्रासहीत माहिती संग्रहित करतो.
• आयनदिन व विषुवदिन यांची सविस्तर माहिती लिहितो.
• भूरूपांची चित्रे गोळा करून माहिती संकलित करतो.
• भूपृष्ठाची प्रतिकृती तयार करतो.
• बटाट्याच्या कापाद्वारे भूपृष्ठाच्या संकल्पना व पर्वत दाखवतो.
• मानवी वस्तीच्या स्थानावर परिणाम करणाऱ्या घटकांची यादी बनवितो.
• रेषाकृती वस्तीची चर्चा करतो.
• केंद्रीय वस्तीची वैशिष्टे सविस्तर पणे लिहितो.
• मानवी वस्त्या यांचे प्रमुख आकृतिबंध व त्यामागचे कारण यांची माहिती समजावून घेतो.
• गाव व शहर यातील फरक समजावून घेतो.
•विखुरलेल्या वस्ती विषयी माहिती मिळवितो.
• परिसरातील आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून केल्या जाणाऱ्या शेताला भेट देऊन माहिती मिळवतो.
• विविध चित्रे पाहून मानवी वस्ती कोठे होऊ शकेल व कारणे यावर चर्चा करतो.
• शेतीचे प्रकार समजावून घेऊन त्यावर चर्चा करतो.
•कृषी पर्यटनाची माहिती मिळवून कृषी पर्यटनाचे फायदे सांगतो.
विषय कला व संगीत
शालेय जीवनावर आधारित प्रसंगाचे वर्णन करतो.
•परिसरातील दैनंदिन प्रसंग, सण-समारंभ इत्यादींचे निरीक्षण करतो.
• स्नेहसंमेलन प्रसंगाचे चित्र काढतो.
•स्नेहसंमेलनातील प्रसंगाची माहिती लिहितो.
•निसर्गातील निरनिराळे घटक, झाडे, प्राणी, पक्षी यांच्या रंगाचे निरीक्षण करतो.
•वर्तमानपत्रे, रद्दी कागदापासून भौमितिक आकार कापतो.
•भौमितिक आकारापासून संकल्प चित्र तयार करतो.
•विविध भौमितिक आकार काढतो.
• अलंकारिक आकार काढतो
• विविध चित्रात आवश्यक असणाऱ्या रेषांची माहिती देतो.
•रेषांच्या विविध प्रकारांची माहिती देतो.
• गुंतावळ्याची रेषा समजावून घेतो व काढतो.
• मुक्त हालचालीचे सादरीकरण करतो.
• मुक्त हालचालींची माहिती सांगतो.
• संस्कार गीतांच्या नृत्याचे सादरीकरण करतो.
•संस्कार गीताद्वारे सामाजिक जनजागृती करतो.
•नृत्त्य संरचना समजून घेतो.
• समूह गीतांचा, चित्रांचा संग्रह करतो.
•राष्ट्रभक्तीपर गीताचे गायन करतो.
• संस्कार गीतातील आशय समजावून घेतो.
• माती पासून विविध वस्तू तयार करतो.
•मातीपासून मानवाकृती बनवितो.
• उठाव शिल्पांची माहिती सांगतो.
•उठाव शिल्पांची माहिती लिहितो.
• माती कामासाठी योग्य माती तयार करून घनाकृती आकार तयार करतो.
• परिसरातील विविध वस्तूंचे नमुने पाहतो.
•आकारापासून संकल्प चित्र तयार करतो.
•नैसर्गिक व भौमितिक आकार आवडीप्रमाणे रचना करतो.
• विविध प्रकारच्या रेषा समजावून घेऊन रेषा काढतो.
•कल्पना चित्र रेखाटतो.
•कल्पना चित्रांचे रेखाटन प्रात्यक्षिकाद्वारे करतो.
•परिचित कथा, लोककथा ,साहसकथा गोष्टीतील काल्पनिक प्रसंगाचा संग्रह करतो.
•पाठ्यपुस्तकातील गोष्टींचे वाचन करतो.
•पाठ्यपुस्तकातील व इतर गोष्टींचे गटागटाने संवाद विरहित सादरीकरण करतो.
•नाट्यात येणाऱ्या विविध पायाभूत हालचाली सविस्तरपणे सांगतो.
•प्रोजेक्टरच्या सहाय्याने नृत्य हालचाली दाखवतो.
•अभिनय गीतावर नृत्य करतो.
• शास्त्रीय नृत्यशैलीचा परिचय करून घेतो.
• नृत्य शैलीनुसार वेशभूषा वाद्यांची माहिती लिहितो.
•वाद्यांचे चित्र संग्रहित करून माहिती लिहितो.
•वाद्याची ओळख करून घेतो व माहिती लिहितो.
• वाद्यांचे प्रकार व वाद्यांची प्रकारानुसार यादी बनवितो.
•रागातील विशेष अलंकारातून राग स्वरूप समजावून घेतो.
• विविध चित्रे काढून त्यात रंग काम करतो.
• मानवनिर्मित व दैनंदिन व्यवहारातील वस्तूंचे निरीक्षण करतो.
• अभिनयाविषयी माहिती सविस्तरपणे सांगतो.
•पाठ्यपुस्तकातील कवितांचे हावभावसह वाचन करतो.
• कवितांचे अभिनय सहवाचन करतो.
• दैनंदिन वापरातील वस्तूंची चित्रे काढतो.
• बागकाम व शेती कामासाठी लागणाऱ्या वस्तूंची यादी बनवतो.
• विविध वस्तू चित्रांचा संग्रह करून चिकट वहीत चिकटवतो.
•विविध वस्तू चित्रांचा संग्रह करतो.
•वस्तूंचे सुसंगत रेखाटन करून रंग भरतो.
•वस्तू समूहाचे रेखाटन करतो.
•कागदा पासून विविध वस्तू तयार करतो.
•भेटकार्ड बनवितो.
• विविध कागद कापून सराव करतो.
•व्यंगचित्र रेखाटना विषयी सविस्तरपणे सांगतो.
•विविध व्यंगचित्रांचा संग्रह करतो.
•व्यंगचित्रकार या विषयी माहिती संग्रहित करतो.
•वर्ग स्तरावर अक्षर लेखन स्पर्धेत सहभागी होतो.
•विविध सुविचाराचे लेखन करतो.
• विविध सुभाषितांचा संग्रह करतो.
• सुविचार संग्रह करुन रोज एक सुविचार फलकावर लिहितो.
• फलकावर ठळकपणे अक्षरे काढतो.
•नाट्यछटा आणि एकपात्री यातील फरक समजावून घेतो.
•एकपात्री नाटक करतो.
•सादरीकरणाचे निरीक्षण करतो
• सामाजिक विषयावर आधारित प्रसंगाचे नाट्य सादर करतो.
• रसाच्या विविध प्रकारांची उदाहरणासहित माहिती देतो.
• रौद्ररस व विररसाची माहिती लिहितो.
•प्रत्यक्षरीत्या रंगमंचावर नाटकाचे सादरीकरण करतो.
•रंगमंचाविषयी सविस्तर माहिती लिहितो.
•रंगमंचाची ओळख व माहिती समजावून घेतो.
•नाट्य प्रसंगानुरूप जाहिरातीच्या प्रकाराचा कल्पकतेने वापर करतो.
•गावातील प्रेक्षणीय स्थळांचे चित्र काढतो.
• गाव व इतिहास यांचा संबंध सांगतो.
•भेटकार्ड शुभेच्छापत्र बनवितो.
•व्यंगचित्र असणारी भेटकार्ड तयार करण्यासाठी लागणाऱ्या साहित्याची यादी बनवितो.
•भेटकार्ड, शुभेच्छापत्र बनविण्याची कृती सांगतो.
• कलात्मक स्थळांची माहिती मिळवितो.
•जिल्ह्यातील वैशिष्टपूर्ण स्थळे शोधतो व त्यांची चित्रे गोळा करतो.
•परिसरातील गायकाची मुलाखत घेतो.
• विविध रागाची माहिती गोळा करतो.
•ध्वनिफितीच्या माध्यमातून मालकंस रागाचे गाणी ऐकतो.
• त्रिमित वस्तू परिचय करुन माहिती देतो.
•शिल्पाचा परिचय सांगून माहिती देतो.
• ऐतिहासिक चित्रांचा संग्रह करतो.
•कलेचा इतिहास सविस्तरपणे सांगतो.
•ऐतिहासिक वास्तूंची माहिती मिळवितो.
•आपल्या संस्कृतिक कलात्मक वारशाचे संवर्धन करण्याचे उपाय सुचवतो.
• नेपथ्याचा परिचय करून घेतो.
•अभिनय गीतांवर प्रात्यक्षिक सादर करतो.
• पार्श्वसंगीताचा साठी लागणाऱ्या आवश्यक साहित्याची यादी करतो.
•विविध कलाकारांची चित्रासहित माहिती गोळा करतो.
• परिसरातील कलावंतांची यादी बनवितो.
• स्थानिक कलाकारांची माहिती करून घेतो.
• देशभक्तीपर गीत समूहात, वैयक्तिक म्हणतो.
•वादनातील विविध वाद्ये यांचा परिचय करून घेतो
भाज्यांचे जास्त उत्पादन घेणाऱ्या शेतकऱ्यांची भेट घेतो व माहिती नोंदवतो.
विषय कार्यानुभव
• भाज्यांची चित्रे पाहून भाज्यांची नावे सांगतो.
• कार्डशिट पासून पत्रपेटी तयार करतो.
• पत्रपेटीची ओळख करून घेतो.
• पुठ्यापासून कॅलेंडर बनविण्याची कृती करतो.
• नवीन वर्षाच्या कॅलेंडरची ओळख करून घेतो.
• मानव निर्मित आपत्तीची चित्रे पाहून निरीक्षण करतो.
• निरनिराळ्या वस्तू प्रकारांचे नमुने तयार करतो.
• दैनंदिन जीवनामध्ये पाणी कोठे कोठे उपयोगी पडते या विषयी माहिती लिहितो.
• दैनंदिन जीवनातील पाण्याचे महत्त्व समजावून घेतो.
• पाण्याचे महत्व व उपयोग याविषयी मित्रांमध्ये चर्चा करतो.
• पाण्याचा वापर काटकसरीने कसा करावा याविषयी तक्ता तयार करतो.
• कापडी वस्तू तयार करून दाखवतो.
• विविध कापडी वस्तू तयार करतो.
• भरपूर उत्पन्न देणाऱ्या पिकाविषयी माहिती संग्रहित करतो.
• विविध पिकांची चित्रे पाहतो व नावे सांगतो.
• मण्यांपासून माळा तयार करतो.
• पेनच्या रिकाम्या रिफिल्सपासून माळा तयार करतो.
• मातीच्या फुलदाण्याचे निरीक्षण करतो.
• मातीच्या फुलदाण्या तयार करून त्यावर सुबक नक्षीकाम करतो.
• जलसाक्षरते विषयीचे ज्ञान मिळवितो.
• पाण्याचे पुनर्भरण कसे करायचे हे कृतीद्वारे समजावून सांगतो.
• आकाशकंदिलाचे बारकाईने निरीक्षण करतो.
• रंगीत कागदाला घड्या घालून आकाशकंदील तयार करतो.
• सुधारित सिंचन पद्धतीचे उपयोग सांगतो.
• सुधारित प्रवाही सिंचन पद्धती विषयी माहिती मिळवितो.
• दरडोई उपलब्धी ही संकल्पना स्पष्ट करून घेतो.
• पिकांसाठी पाण्याची गरज अत्यंत उपयोगी असते हे उदाहरणासह स्पष्ट करतो.
• तलावाची सफाई करण्याकरता आवश्यक साहित्याची नावे सांगतो.
• परिसरातील तलावाला भेट देतो व निरीक्षण करतो.
• घराच्या प्रतिकृती तयार करून दाखवतो.
• दंगल होण्याची कारणे लिहितो.
• दंगल आणि युद्ध यातील फरक समजावून घेतो.
• मानवी चेहऱ्याची सजावट वैयक्तिकरित्या करतो.
• फळ संरक्षणाची तत्वे क्रमानुसार सांगतो.
• फळांची चित्रे पाहून नावे सांगतो.
• कापूस, कापड यांपासून आकृतिबंध तयार करतो.
• खडू तयार करण्याची कृती करतो.
• खडू बनविण्याच्या साहित्याची नावे सांगतो.
• वाळलेल्या पानांना कसे रंगवायचे याचे प्रात्यक्षिक करतो.
• वाळलेल्या पानाचे निरीक्षण करतो.
• आपत्ती प्रतिबंध साधनांची नावे सांगतो.
• वायुगळती होणे म्हणजे काय हे विद्यार्थी सांगतो.
• रांगोळीचे साचे तयार करून दाखवतो.
• गर्दी, चेंगराचेंगरी याविषयी माहिती सांगतो.
• समाजामध्ये सुरक्षितते संबंधी घ्यावयाची काळजी याविषयी जाणीव निर्माण करतो.
• आग लागण्याची कारणे या विषयीची यादी तयार करतो.
• आपत्ती प्रतिबंधक साधनांची चित्रे व नावे यांचा तक्ता तयार करतो.
• पाणी कोणकोणत्या ठिकाणापासून मिळते याची माहिती मिळवितो.
• गावाच्या भौगोलिक परिस्थितीचा आराखडा तयार करतो.
• लाकूड कामातील खिळे ,स्क्रू इत्यादी साहित्याची निरीक्षण करतो.
• कार्डशिट व कापडापासून विविध आकाराच्या फाईल तयार करतो.
• केरसुणी तयार करण्याची कृती करतो.
• शोभिवंत मासे पाहून त्यांचे निरीक्षण करतो.
• द्रवरूप साबण तयार करतो.
• द्रवरूप फिनेल तयार करून दाखवतो.
विषय शारीरिक शिक्षण
विविध साहित्यांचा वापर करून हालचाली करतो.
• विविध दिशांनी व गतीने येणाऱ्या वस्तूला अडवतो.
• साहित्य व सहकारी यासोबत विविध पद्धतीने फेकणे, पास करणे, झेल होऊ न देणे,झेल घेणे इत्यादी हालचाली करतो.
• बँडवर हालचालीचे प्रात्यक्षिक सादर करतो.
• जागा बदलत करावयाच्या विविध हालचालींची कृती करतो.
• हालचालीचे एकत्रीकरण करून जागा बदलचे कौशल्य करून दाखवितो.
• एका जागी करावयाच्या व जागा बदलत करावयाच्या कौशल्याचे एकत्रीकरण करतो.
• तोल सांभाळण्याचे प्रात्यक्षिक करतो.
• विविध साधनांवर हालचाली करताना तोल सांभाळतो.
• शरीराच्या विविध स्थितीतील जमिनीवर विना साहित्य व सहसाहित्य तोल सांभाळतो.
• दैनंदिन व्यायामात सूर्यनमस्काराचे महत्त्व सांगतो.
• सूर्यनमस्कार करून दाखवतो.
• सूर्यनमस्कार या व्यायाम प्रकाराची पद्धत कृतीसह सांगतो.
• ए बी सी ड्रिलचे प्रात्यक्षिक करून दाखवितो.
• ए बी सी ड्रिल मध्ये सहभागी होतो.
• ए बी सी ड्रिलचे प्रकार व पद्धती शोधून सराव करतो.
• ए बी सी ड्रिलक्या विविध प्रकारांची चित्रे गोळा करतो.
• उत्तेजक व्यायामाचा सराव करतो.
• उत्तेजित व्यायामाचे प्रात्यक्षिक करून दाखवतो.
• उत्तेजक व्यायाम प्रकाराची नावे सांगतो.
• गतिरोध मालिका वरील प्रात्यक्षिक करतो.
• गतिरोध मालिकेत असलेल्या विविध कौशल्या विषयी सांगतो.
• काठीण्य पातळीत वाढ केलेली गतिरोध मलिका पार करून दाखवतो.
• अडथळ्याची संख्या वाढलेली गतिरोध मालिका पार करतो.
• धाडसी व्यायामाची माहिती लिहितो.
• धाडसी व्यायामात घ्यावयाची दक्षता सविस्तरपणे सांगतो.
• धाडसी व्यायाम प्रकाराची नावे मिळवितो.
• तालबद्ध व्यायामाचे प्रात्यक्षिक करून दाखवतो.
• तालबद्ध व्यायामाची कृती करतो.
• तालबद्ध व्यायाम प्रकाराचे स्वरूप समजावून घेतो.
• तालबद्ध व्यायाम प्रकाराची नावे सांगतो.
• पूरक खेळाची यादी सविस्तरपणे सांगतो.
• विशेष व्यायामाचा सराव करून दाखवतो.
• पोषक व्यायामाच्या विविध कृती करतो.
• पोषक व्यायाम प्रकाराची नावे सांगतो.
• पूरक खेळ प्रात्यक्षिक करतो.
• मुख्य खेळाची कौशल्यावर आधारित पूरक खेळ खेळतो.
• मुख्य खेळातील चित्रे पाहून खेळाची नावे सांगतो.
• मानवंदनाचे प्रात्यक्षिक करतो.
• कवायत संचलनाचे प्रात्यक्षिक करतो.
• दहिने चल, तेज चल, आगे बढ, पीछे मूड आज्ञांच्या कृती करतो.
• कवायत संचलनातील आज्ञाची ओळख करून घेतो.
• विशेष व्यायामाचा सराव करतो.
• शाळेत अंतरकू ल पद्धतीने घेतलेल्या स्पर्धेत सहभागी होतो.
• व्यायामाच्या स्पर्धांमधून खेळाचा आनंद मिळवितो.
• स्पर्धा आयोजनाचे महत्त्व लिहितो.
• व्यायामाच्या विविध स्पर्धेत सहभागी होतो.
• कबड्डी, खो - खो, खेळा वर आधारित परावर्तित खेळ खेळतो.
• विविध खेळाचे नियम समजावून घेतो.
• विविध खेळ व त्यांचे नियम यांचा तक्ता तयार करतो.
• अंतर कूल पद्धतीतून सुदृढतेचे जाणीव निर्माण करतो.
• शारीरिक क्षमता समजावून घेतो.
• प्राणायामाचे महत्व समजावून घेतो
• प्राणायामाची कृती करतो.
• शुद्ध क्रियेचे फायदे सविस्तरपणे सांगतो.
• विविध प्रकारच्या मुद्रा सविस्तरपणे सांगतो.
• आसनांची नावे सांगतो.
• विविध प्रकारच्या सणांची चित्रे मिळवितो व चिकट वही तयार करतो.
• धनुरासन, वृक्षासन याविषयी सविस्तर पणे माहिती लिहितो.
प्राणायामात योगाची स्थिती कशी असते याची कृती करतो.
• शरीराच्या विविध अवयवांचे महत्त्व सांगतो.
• शरीराच्या सांधे या भागाची माहिती सांगतो.
• मानवी शरीराच्या आकृती वरून अवयवांची नावे सांगतो.
• आहारातील विविध पदार्थांविषयी सांगतो.
• संतुलित आहाराचे महत्त्व सांगतो.
• शरीराच्या विविध अवयवांचे उपयोग लिहितो.
• स्वच्छता आणि मानव यांचा सहसंबंध स्पष्ट करतो.
• वैयक्तिक स्वच्छतेची विविध साधने सांगतो.
• किशोरावस्थेतील स्वच्छतेची जाणीव व वैयक्तिक स्वच्छतेचे महत्त्व पटवून घेतो.
• आरोग्य व सवयी यांचा परस्पर संबंध समजावून घेतो.
• वाईट सवयी वरील विविध उपाय लिहितो.
• शारीरिक मानसिक व विविध संस्था वर होणारे उत्तेजक द्रव्यांचे दुष्परिणाम सांगतो.
• वाईट सवयींची यादी तयार करतो.
• वाईट सवयींची नावे सांगतो.
• विश्रांती व झोप यांचा आरोग्याशी असलेला संबंध सांगतो.
• स्वच्छतागृहांची स्वच्छता करण्याचे महत्त्व सांगतो
खेळानुसार पादत्राणांच्या प्रकाराची ओळख करून घेतो.
• क्रीडांगणात पोषाखाचे महत्त्व समजावून सांगतो.
• विविध खेळ आणि त्यात वापरण्यात येणारे पोशाख यांचा तक्ता तयार करतो.
• क्रीडांगणाची स्वच्छता करताना मदत करतो.
• क्रीडांगण स्वच्छतेचे महत्त्व समजावून घेतो.
• मैदानावर साहित्याचा वापर करून दाखवतो.
• साहित्याचा योग्य वापर न करण्याचे दुरुपयोग स्पष्ट करतो.
• मुख्य खेळाची यादी तयार करतो.
• मैदान सुरक्षिततेचे महत्त्व सविस्तरपणे सांगतो.
• मुख्य खेळ कसे खेळायचे ते समजावून घेतो.
• मुख्य खेळाच्या चित्राचा तक्ता तयार करतो.
• प्रथमोपचाराची गरज का आहे हे समजावून घेतो.
• प्रथमोपचार पेटीच्या उपयोगाचे महत्त्व सांगतो.
• क्रिडांगणाची आखणी कशी करावी ते सांगतो.
• मुख्य खेळाच्या चित्राचा तक्ता तयार करतो
• शाळेमध्ये घेतल्या जाणाऱ्या विविध क्रीडा स्पर्धांमध्ये सहभागी होतो.
• खेळाची यादी तयार करतो.
What's Up Group Join
What's Up Group Join
आपली प्रतिक्रिया व सूचना