वर्ग सहावी वर्णनात्मक
मूल्यमापन प्रगती पत्रक नोंदी
विषय भाषा
• कवितेचा आशय स्पष्ट करतो.
• कवितेतील यमक जुळणारे शब्द शोधून त्यांची यादी बनवतो.
• गीताचे वैयक्तिक गायन करतो.
• पाठ्य चित्राचे निरीक्षण करून प्रवास केलेल्या वाहनांची माहिती लिहितो.
• माहीत असणाऱ्या वेगवेगळ्या भाषेतील वर्तमानपत्रांच्या नावांची यादी तयार करतो.
इंटरनेटच्या साह्याने डॉक्टर कलाम यांची माहिती गोळा करून संग्रहित करतो
• वाचलेल्या पुस्तकांची यादी बनवतो.
• आवडलेल्या पुस्तकातील मजकूर लिहून ठेवतो.
• अब्दुल कलाम यांची माहिती सांगतो.
• सायकल चालवण्याचे फायदे सांगतो.
• सायकल शिकताना आलेले अनुभव वर्गात कथन करतो.
• सायकलचे वर्णन करतो.
• कवितेला चाल लावण्याचा प्रयत्न करतो.
• गवतफुलाच सुंदर चित्र रेखाटतो.
• गवतफुले व इतर फुले यांचे निरीक्षण करून त्यातील साम्य व भेद लिहितो.
• पाठात आलेले राजूचे गुण समजून घेऊन इतरांना सांगतो.
आईचे सुंदर शब्दात वर्णन करतो.
• कवितेचा आशय स्पष्ट करतो.
• कवितेचे स्वतःच्या शब्दात रूपांतर करतो.
• दिलेल्या विषयावर सुंदर निबंध लिहून आणतो.
• दिलेल्या विषयावर योग्य आरोह अवरोहात बोलतो.
• वारली चित्रकलेची माहिती गोळा करतो.
• महाराष्ट्रात आदिवासी कोणकोणत्या कला जोपासतात याविषयी माहिती मिळवतो.
• व्याकरणाचे नियम समजावून घेतो.
• वारली चित्रकार झाडे कशी रंगवतात या विषयी माहिती सांगतो.
• महाराष्ट्रातील आदिवासी लोक जीवनाविषयी माहिती मिळवतो.
• इंटरनेटच्या साह्याने आदिवासी जमाती विषयी माहिती मिळवतो व संग्रह करतो.
• फुलांचे महत्त्व स्पष्ट करून उपयोग सांगतो.
• शिक्षणाचे महत्त्व जाणून नव्या पिढीला पूर्वजांनी दिलेले विचार जाणून घेतो.
• यमक जुळणाऱ्या शब्दांची यादी बनवतो.
• फुलझाडांची लागवड कशी करावी हे सांगतो.
• फुलांचे चित्र काढतो.
• विविध फुलांच्या नावाची यादी करून वर्गात लावतो.
• शास्त्रज्ञांविषयी माहिती मिळवितो.
• पाठातील संवादाचे नाट्यीकरण सादर करतो.
• प्रयोगशाळेत असणाऱ्या विविध साहित्याची यादी बनवतो.
• कोणत्या शास्त्रज्ञांनी कोणते शोध लावले आहेत याचा तक्ता तयार करून वर्गात लावतो
घरातील विद्युत उपकरणे वापरताना कोणती काळजी घ्यावी ते सांगतो.
• चित्राचे निरीक्षण करून मजकुराचे वाचन करतो.
• अपघात टाळण्यासाठी कोणती खबरदारी घ्यावी याची यादी बनवतो.
• विजेची बचत करण्यासाठी कोणते उपाय योजना करता येतील याविषयी माहिती सांगतो.
• सूर्य उगवण्याच्या वेळाची माहिती करून घेतो.
• आवडणाऱ्या निसर्गाचे वर्णन करतो.
• कवितेच्या ओळींचा अर्थ स्वतःच्या शब्दात सांगण्याचा प्रयत्न करतो.
• शब्दसमूहात कोणते शब्द लपलेले आहेत ते शोधतो.
• सूर्योदय आणि सूर्यास्त या विषयीची माहिती छान प्रकारे सांगतो.
• बाल सभेत धीटपणे अनुभव कथन करतो.
• बाल सभेचे नियोजन करतो.
• बालसभा व्यतिरिक्त होणाऱ्या इतर कार्यक्रमाची यादी बनवतो.
• साधी ट्रेन व मेट्रो ट्रेन यांमधील भेद स्पष्ट करतो.
• वाहनांचे वर्णन असणाऱ्या कविता शोधतो आणि त्यांचा संग्रह करतो.
• मेट्रोची विविध वैशिष्टे सांगतो.
• मेट्रोचे वर्णन स्वतःच्या भाषेत सांगतो.
• विविध क्षेत्रातील कर्तृत्ववान महिलांची यादी बनवतो.
• पाठाचे विविध पात्र समजावून घेऊन त्याचे नाट्यीकरण करतो.
• पाठातील वाक्प्रचार यांची यादी बनवतो.
• म्हणींची यादी बनवतो.
• समानार्थी शब्दांची यादी बनवतो.
• विरुद्धार्थी शब्दांची यादी बनवतो.
• पाठात आलेले विनोदी वाक्य शोधतो व लिहितो.
• कडुलिंबाच्या झाडाचे चित्र काढून त्याला छान रंग देतो.
• पाठातील प्रत्येक पात्राचे उचित व हाव भावासहित वाचन करतो.
कोणकोणत्या प्लास्टिकचा वापर पुन्हा करता येईल यावर चर्चा करतो.
• दिलेल्या विषयावर संवाद तयार करतो.
• ओला कचरा व सुका कचरा यामधील वर्गीकरणाचा तक्ता तयार करतो.
• कुस्ती विषयी माहिती गोळा करतो.
• कुस्ती विषयी माहिती सांगतो.
• कुस्ती विषयी माहिती लिहितो.
• कुस्तीतील खेळाडूंची यादी बनवून वर्गात लावतो.
• आवडणाऱ्या खेळाविषयी सविस्तर माहिती लिहितो.
• क्रिकेटपटूंच्या नावाची यादी तयार करतो.
• क्रिकेटपटू व त्यांनी केलेली कामगिरी याविषयीची यादी तयार करतो.
• तांदळाच्या विविध जातींची माहिती मिळवितो.
•तांदूळ या धान्यापासून कोणकोणते पदार्थ तयार केले जातात याविषयी सांगतो
•श्रमाचे महत्व स्पष्ट करतो
•कवितेतील कठीण शब्द व त्यांचा अर्थ याची यादी तयार करतो
• पत्रलेखन कसे लिहावे याविषयी माहिती सांगतो.
• पत्राचे विविध नमुने जमा करतो.
•सहलीवेळी किंवा भेटीदरम्यान पाहिलेल्या किल्ल्याचे वर्णन करतो.
• अंधश्रद्धा व त्यांचे निर्मूलन याविषयी माहिती मिळवितो.
• अंधश्रद्धा निर्मूलन विषयी घोषवाक्य तयार करतो.
• पाण्याची बचत याविषयी घोषवाक्य तयार करतो.
• रोजनिशी लिहितो.
• वाक्प्रचाराचा अर्थ सांगून वाक्यात उपयोग करतो.
• पाठ्यचित्राचे वर्णन स्वतःच्या शब्दात करतो.
• थोर विचारवंत यांचे विचार या विषयीची माहिती वर्गामध्ये सांगतो.
• पाठातील आशयावर आधारीत नाट्यीकरण करतो.
• मराठी भाषेची महती स्पष्ट करतो.
•विविध संतांविषयी माहिती मिळवितो.
• संतांची चित्रे व त्यांची माहिती यांची यादी तयार करतो.
• संतांची माहिती लिहा तक्ता तयार करून वर्गात लावतो
विषय हिंदी
उचित हाव, लय, ताल के साथ कविता का श्रवण और पठन करता है|
• सार्वजनिक स्थलो की स्वच्छता पर चर्चा करता है |
• हवा का महत्व, आवश्यकता बताते हुए उसके कार्य पर चर्चा करता है |
• अपनी यात्रा का प्रसंग सूनाता है |
• चित्र मे क्या क्या दिखाई दे रहा है इस पर चर्चा करता है |
• अपने गाव मे संपन्न होनेवाले मेले के बारे मे दस बारा पंक्तिया लिखता है |
• मेले का पूर्वानुभव बताता है |
• चित्र का निरीक्षण कर के प्रश्न पूछता है |
• भूकंप कालावधी से बचने के उपाय बताता है |
• दर्पण मे देखकर वर्णमाला पढता और लिखता है |
• कहानी का स्पष्ट उच्चारण के साथ पठन करता है |
• कहानी मे आये संज्ञा शब्द से भेदो को समझता है |
• प्रश्नोत्तर के माध्यम से कहानी सूनाता है |
• अपने विद्यालय और परिसर के वाचनालय की जानकारी प्राप्त करता है |
• भारत के विभिन्न राज्यों के खानपान, पहनावा, आभूषण मे विविधता और समानता बताता है|
• चित्र देख कर उनमे अंतर ढूंढता है|
• मजेदार पहेलीयोंका चित्रसहित संग्रह करता है|
• चित्र की सहायता से बाराखडी के शब्द बनाकर लिखता है |
• शब्दोंसे ज्यादा से ज्यादा मुहावरे और कहावते लिखता है|
• जोकर की वेशभूषा मे अभिनय करता है|
• पाठ मे आये कहावतो एवं मुहावरो पर चर्चा करके वाक्य मे प्रयोग करता है|
• दिए गए विषय के आधार पर आकर्षक विज्ञापन तयार करता है |
• बडे होकर क्या बनना चाहता है इसके बारे में बताता है और लिखता है |
• कार्टून कथा सुनकर उसे हावभाव सहित सूनाता है|
• ग्रह उद्योग की जानकारी प्राप्त करके उस पर चर्चा करता है|
• अपनी कल्पना से नदी का चित्र बनाकर उस मे रंग भरता है |
• किसी कल्पना प्रतिबल मनोभाव व्यक्त कर के प्रस्तुत करता है|
• नदी को अपने कंधो पर ले आने की कल्पना स्पष्ट करता है |
• सामूहिक कविता पठन करता है|
• अपने परिवार से संबंधित संस्मरण लिखता है|
• पाठ्यपुस्तक मे आए हुए कठीण शब्द के अर्थ वर्णक्रमानुसार शब्दकोश मे लिखता है|
• महान विभूतियों की सूची बनाकर उनके कार्य के बारे मे निबंध लिखता है|
• नोबल पुरस्कार प्राप्त विभूतियों का चित्र सहित संग्रह कर के और उनके कार्य प्रति जानकारी संकलित करता है|
• चित्र देखकर उचित सर्वनाम लिखता हैै|
• संस्मरण मे आए सर्वनाम समझता है और वाक्य मे प्रयोग करता है|
• अपना संस्मरण सूनाता है|
• पाठ पढता है |
• नये शब्द शब्दकोश मे से ढूंढ कर वर्णक्रमानुसार लिखता है|
• अंधश्रद्धा के कारण और उसे दूर करने के उपाय ढूंढता है और प्रस्तुत करता है|
• यदि अलाउद्दीन का चिराग मिल जाये तो इस विषयपर कल्पनाविस्तार लिखता है |
• उपलब्ध सामग्री से कठपुतली बनाता है |
• कहानी मे आए विशेषण की सूची बनाकर उनको भेदो सहित समझता है |
• चित्र देखकर विशेषण युक्त शब्द बताता है और वाक्य मे प्रयोग करता है|
• अंधविश्वास पर चर्चा करता है और उन्हे दूर करने के उपाय को बताता है|
• कहानी पढकर और प्रश्न बनाकर लिखता है |
• समाजसेवी महिला की जीवनी पढकर प्रेरणादायी अंश बताता है|
• कविता का सार कविता लिखता है|
• कविता मे आए नये शब्द, विरुद्धार्थी शब्द का संग्रह करता है|
• पहेलिया ढूंढता है और उनका संग्रह बनाता है|
• कक्षा मे पहेलिया सूनाता है|
• पहेलियों का मुखर और मौन वाचन करता है|
• सामान्य ज्ञान के किताबो का वाचन करता है |
•बस, रेल स्थानक की सुचना ध्यानपूर्वक सूनता है|
• शब्द प्रत्यय लगाकर पुन: लिखता है |
•रुपये के नोट पर लिखी कीमत कितनी और किन भाषा ओ मे अंकित है यह लिखता है|
• रंग, रूप की अपेक्षा सद्गुनो के महत्व के बारे मे चर्चा करता है|
• मित्रो के कोनसे गुण अच्छे लगते है इस पर चर्चा करता है|
• कागज की वस्तू के नाम और उनसे बनने वाली वस्तू दिखता है|
• संवाद का आदर्श वाचन कर मुखर वाचन करता है|
• दैनिक व्यवहार मे कागज की थैली के उपयोग बताता है|
• कागज की थैली बनाने की कृती करता है |
•अपने मित्र को शुभकामना/ बधाई पत्र लिखता है|
• औपचारीक पत्र को पढता है|
•पत्रलेखन विधि की जानकारी और उसके प्रकार समझता है|
• पत्र मे आए क्रिया शब्द को लिखता है|
•खुली हवा मे व्यायाम तथा संतुलित भोजन का महत्व बताता है|
• काल के भेदो सहित अन्य वाक्य बताता है|
• कविता मे आए काल समझता है |
•कविता को हावभावके साथ गाता है|
• चित्र को पहचान कर जलचर, नभचर, थलचर और अभयचर प्राणियों का वर्गीकरण करता है|
• प्राणी का वर्गीकरण करता है|
• विलुप्त होते हुए प्राणियों तथा पक्षियों की जानकारी प्राप्त करता है|
• चित्र के आधार पर वाक्य बनाता है |
•अभयारण्य की जानकारी तथा अभयारण्य की सूची बनाता है|
• कहानी से प्राप्त होने वाली सिख बताता है|
• अपने शब्द मे कहानी का सार लिखता है|
•कहानी का मुखर वाचन कर पात्र के बारे में चर्चा करता है|
• अपना परिचय देते हुये परिवार के बारेमे वाक्य लिखता है |
•अक्षर समूह से वैज्ञानिकोंके नाम बताता है और लिखता है |
•मुद्दो को लेकर कहानी लिखता है |
•चित्र का क्रमानुसार निरीक्षण कर कौनसी घटना घटी होगी बताता है |
•मार्ग पर चलते यातायात संकेत के अर्थ बताता है
• राष्ट्रीय प्रतीकोके चित्र देखकर उनके नाम और जानकारी बताता है |
•परमवीर चक्र पुरस्कार प्राप्त सैनिकों की सूची बनाता है|
•यदि हिमालय पिघलना बंद हो जाए तो इस विषय पर चर्चा करता है|
• डाक टिकटोका संग्रह करता है|
•उचित आरोह-अवरोह के साथ कहानी का वाचन करता है|
•कहानी मे आये जीवन मूल्य और कहानी के पात्र के स्वभाव पर चर्चा करता है|
•स्वयं के गुण और दोष बताता है |
•दैनिक जीवन में सौर ऊर्जा का महत्व और आवश्यकता के बारे में चर्चा करता है|
• सूचना, निर्देश, आदेश, अनुरोध, विनंती के वाक्य विराम चिन्ह सहित पढता और लिखता हे |
•वाक्य मे विरामचिन्ह का उपयोग करके लिखता हैै| जानकारी
•अपने नानाजी, दादाजी को अपने मन की बात लिखता है |
•यदि सच मे हमारे मामा का घर चाँद पर होता इस विषय पर चर्चा करता है|
• विभिन्न क्षेत्र की प्रथम भारतीय महिलाओकी सचित्र जानकारी संग्रहित करता है|
• चित्र मे पेड के पत्ते पर दिये गए वर्णसे संयुक्ताक्षर युक्त शब्द बनाता है |
•एक से सौ तक की उल्टी गिनती पढता और लिखता है|
• अक्षर समूह मे से खिलाडियो के नाम ढूंढता है|
• डाकिया, बँक कर्मचारी, नर्स, हवालदार के कार्य की जानकारी देता है |
• डाकघर के कार्यप्रक्रिया संबंधी जानकारी देता है |
• बँक मे बचत खाता खोलने हेतू सूचनाए पढता है |
•भारतीय स्थानीय समय केअनुसार देश विदेश के समय की तालिका बनाता है |
•कविता मे आए जीवन मूल्य पर चर्चा करता है|
Sub English
Observes the picture carefully.
• Describes the song picture in his own words.
• Sings a song with rhythm and action.
• Tells the rhyming word in song of happiness.
• Observes a action words and finds at least three suitable objects.
• Collects the idioms about animal
• Explains the meaning of lesson
• Writes the hard word and tells meaning of it
• Reads the lesson with proper information
• Arranges the game and writes the small of capital letters in proper proportion
• Shows the object.
• Tells the other name of suitable object and for the number.
• Shows the picture of lesson.
• Explains the meaning of poem.
• Shows the pictures and puts the pictures in a proper sequence.
• Arranges the conversation on story in class.
• Explains the meaning of a story in his own word.
• Reads the conversation in proper intonation.
• Collects the figure from project.
• Makes a list of human body part and reads it.
• Supports the explanation in the letter.
• Collects the man and animal stories with picture.
• Makes a list of incomplete sentences and completes that sentences.
• Tells the story in short in his mother tongue.
• Writes a short report about himself.
• Takes an interview of his friends.
• Explains the meaning of lesson.
• Writes the information about merchant.
• Makes a group in class and enact the skit.
• Arranges the conversation on lesson.
• Explains the meaning of conversation.
• Tells the rhyming word in poem.
• Draws the picture of mouse.
• Collects the different types of advertisement in newspaper.
• Presents The information in the box.
• Writes the benefit of advertisement.
• Tells the name of colour and uses.
• Makes a list of everyday thing made of glass.
• Writes the properties of class.
• Shows the colour glass.
• Lists the hard word from lesson with meaning.
• Explains the meaning of lesson.
• Describes the picture of lesson.
• Lists all the words related with time.
• Collects the different type of clothes collects the man and animal stories with picture.
• Makes the incomplete sentences and completes sentences.
• Tells the story in short in his mother tongue.
• Writes a short report about himself.
• Takes an interview of his friends.
• Explains the meaning of lesson.
• Writes the information about merchant.
• Makes a group in class and enact the skit.
• Arranges the conversation on lesson.
• Explains the meaning of conversation.
• Tells the rhyming word in poem.
• Draws the picture of mouse.
• Collects the different types of advertisement in newspaper.
• Presents The information in the box.
• Writes the benefit of advertisement.
• Tells the name of colour and uses.
• Makes a list of everyday thing made of glass.
• Writes the properties of glass.
• Shows the colour glass.
• Lists the hard word from lesson with meaning.
• Explains the meaning of lesson.
• Describes the picture of lesson.
• Lists all the words related with time.
• Tells the characters name in the lesson.
• Collects the words.
• Underlines the silent letter in word.
• Describes the innkeeper with the help of story.
• Collects the picture of festival.
• collects the information about eco-friendly utsav with picture.
• Shows the picture of celebration.
• Explains the meaning of celebration.
• Thinks of a modern festival and new ways of celebrates it.
• Writes the important of festivals in life.
• Presents The process of marbling.
• Writes the procedure of marbling.
• Explains the meaning of marbling.
• Tells the rhyming word in poem.
• Writes the meaning of news flash.
• Matches the picture of related headlines.
• Reads the headlines with proper rhythm.
• Observes the puzzle.
• Solves the puzzle neatly and correctly.
• Writes the information about the nightingale.
• Writes any simple message for friend.
• Presents the process of making and using watering.
• Arranges the science fair in school.
• Prepares a poster for marbling activity.
• Collects the simple science experiment.
• Translates sentences in his mother tongue.
• Tells the rhyming words in song.
• Tells the name of goods in shop.
• Explains the meaning of song.
• Describes the song picture.
• Collects the stories about the lives and message for saints that lived in Maharashtra.
• Writes a short note on Thiruvalluvar.
• Writes an informal letter.
• Writes the importance of books in details.
• Reads the paragraph with correct pronunciation.
• Compares the list of difficult words and their meaning.
• Writes a short note on a great river Brahmaputra.
• Explains the meaning of lesson in shortly.
• Prepares a poster on plant at least two trees each.
• Lists the various things in the universe.
• Reads the story silently.
• Enacts the conversation of shop.
• Draws simple maps to show the location of each show.
• Reads the sentences fluently
विषय गणित
कंसाच्या साह्याने कोनदुभाजक काढून दाखवतो.
• गुण्य, कर्कटकचा उपयोग वैयक्तिकरित्या करून दाखवितो.
• कंपास, मोजपट्टी, कोनमापक यांचा उपयोग सांगतो.
• विशालकोनाची आकृती काढतो.
•शून्यकोन कशाला म्हणतात हे आकृतीवरून समजून सांगतो.
• कोनमापकाच्या साह्याने लघुकोन, विशालकोन काढून दाखवतो.
• वेगवेगळ्या रंगाच्या कापडाच्या साह्याने कोनाची रचना करून दाखवतो.
कोनाच्या आकृत्यावरून त्यांचे नाव ,शिरोबिंदू, बाजू सांगतो
• विविध प्रकारची चित्रे पाहून त्यातील कोन ओळखतो
• नैसर्गिक संख्यावर आधारित मित्रांमध्ये चर्चा करतो.
• नैसर्गिक संख्या व पूर्ण संख्या यातील फरक ओळखतो.
• नैसर्गिक संख्या व पूर्ण संख्या यांचा तक्ता तयार करतो.
• संख्यांची उजळणी उदाहरणांच्या साहाय्याने करतो.
• प्रतलाची आकृती काढून त्यावरून व्याख्या समजून घेतो.
• किरणांची आकृती फलकावर काढून दाखवतो.
• किरणाची नावे वाचतो.
• ऋण व धन संख्या ओळखतो.
• ऋण व धन संख्या फळयावर लिहितो.
• संख्यारेषेवर पूर्णांक संख्या दाखवतो.
• दिलेली संख्या पूर्णांक रेषेवर अचूक सांगतो.
• पूर्णांकयुक्त अपूर्णांकांची बेरीज वजाबाकीची उदाहरणे सोडवतो.
• अंशाधिक अपूर्णांकाचे पूर्णांकयुक्त अपूर्णांकात रूपांतर करून दाखवतो.
शहराचे तापमान चिन्हाच्या साह्याने लेखन करून दाखवतो.
• दिलेल्या संख्यांचे धन व ऋण संख्येमध्ये वर्गीकरण करतो.
• शाब्दिक उदाहरणे दिली असता त्याचे अपूर्णांक रूपात रूपांतर करून लिहितो.
• विविध प्रकारच्या गणिती गंमती गोळा करतो.
• विविध प्रकारच्या गणिती गंमती वर्गात सांगतो.
• व्यवहारी अपूर्णांकाचे दशांश अपूर्णांकात रूपांतर करतो.
• दशांश अपूर्णांकाची बेरीज वजाबाकी करून दाखवतो.
• श्रेष्ठ भारतीय गणिती श्रीनिवास रामानुजन यांचे चरित्र मिळवतो.
• गुणाकार व्यस्त कसा करायचा याची माहिती सांगतो.
• दशांश अपूर्णांकावरील गुणाकाराची उदाहरणे सोडवून दाखवितो.
• दशांश अपूर्णांकाचा भागाकार कसा करायचा ते समजावून घेतो.
• व्यवहारी अपूर्णांकाचे दशांश अपूर्णांकात रूपांतर करून दाखवतो.
• संख्यारेषेवर दशांश अपूर्णांक दर्शवतो.
• दशांश अपूर्णांकावर आधारित वजाबाकीची उदाहरणे सोडवतो.
• बाजारात जाऊन वजनांची नोंद करतो.
• सममिती या शब्दाचा अर्थ समजून घेतो.
• सममिती असणाऱ्या अक्षरांची यादी बनवतो.
• A ते Z पर्यंतच्या अक्षरांमधील असममित अक्षरांची यादी बनवतो.
• माहितीच्या आधारे स्तंभालेख काढतो.
• स्तंभालेखाची वैशिष्टे सविस्तरपणे लिहितो.
• वर्तमानपत्रे, मासिके यामधून विविध माहिती दर्शवणारा स्तंभा लेखांचा संग्रह करतो.
• माहितीवरून स्तंभालेख कसा काढायचा याविषयी मित्रांमध्ये चर्चा करतो.
• आलेखाचे निरीक्षण करून विचारलेल्या प्रश्नांची उत्तरे देतो.
• चित्रलेखाचे स्तंभालेखात रूपांतर करून दाखवतो.
• आलेख कागदाची ओळख करून माहिती सांगतो.
• संख्यात्मक माहितीवरून चित्रालेख काढून दाखवतो.
• दोरा, रंग व घडी घातलेला कागद यांचा उपयोग करून सममित आकार काढतो.
• विविध आकाराच्या सममिती आकृत्या काढून त्यांचा संग्रह करतो.
• विविध आकाराच्या सममित आकृत्या काढून चिकटवहीत चिकटवतो.
• कागदाची ओळख करून घेतो.
• व्यवहारातील विविध वस्तूंचे निरीक्षण करून सममित आकार शोधतो व संग्रह करतो.
• पाठ्यचित्राचे बारकाईने निरीक्षण करून माहिती सांगतो
• 2 ते 10 पर्यंत चे पाढे क्रमाने लिहून आणतो
• विभाज्यतेच्या कसोट्या समजून घेतो व सांगतो.
• विभाज्यतेच्या कसोट्या कोणत्या याविषयी माहिती करून घेतो.
• विभाज्यता या भागावर उदाहरणे समजून घेतोव उजळणी करतो.
• दिलेल्या संख्यांचा मसावी काढून दाखवतो.
• गणिता संबंधित विविध प्रकारच्या गणिती कोड्यांचा संग्रह करतो.
• सारणी वरून निष्कर्ष काढण्याचा प्रयत्न करतो.
• समीकरणाची उकल म्हणजे काय? हे समजावून घेतो.
• गणिती क्रिया व त्याच्यापासून मिळणाऱ्या संख्या शोधून समीकरणे तयार करतो.
• समीकरण ही संकल्पना उदाहरणाच्या सहाय्याने स्पष्ट करतो.
• माहिती फलकावर अक्षर वापरून लेखन करतो.
• वैयक्तिकरित्या समीकरण सोडून दाखवतो.
• माहिती व त्यावरून समीकरणे तयार करून आणतो.
• संख्येसाठी अक्षराचा वापर करून त्याचे निरीक्षण करतो.
• गुणोत्तर प्रमाण यावर वर्गात चर्चा करतो.
• गुणोत्तर कसे काढायचे याची रीत समजावून घेतो.
• गुणोत्तर कसे काढायचे याची रीत समजावून सांगतो.
• दैनंदिन व्यवहारातील प्रमाणाची उदाहरणे गोळा करतो.
• प्रमाणाचे गुणोत्तर रुपात लेखन करतो.
• प्रमाणाची व्यवहारातील उदाहरणे सोडवतो.
• शेकडेवारीची माहिती अपूर्णांकाच्या रूपात लिहितो.
• शेकडेवारी ही संकल्पना उदाहरणाच्या माध्यमातून समजावून घेतो.
• सममूल्य अपूर्णांक याचा उपयोग सविस्तरपणे लिहितो.
• दिलेल्या आकृतीमध्ये आवडीचे रंग भरतो.
• दिलेल्या उदाहरणातील पहिल्या संख्येचे दुसऱ्या संख्येशी असलेले प्रमाण काढतो.
• एकमान पद्धतीवर वर्गात चर्चा करतो.
• एकमान पद्धतीचा अर्थ समजावून घेतो.
• शेकडेवारीची माहिती अपूर्णांकाचा रूपात लिहितो.
• अपूर्णांकाच्या रूपातील माहिती शेकडेवारी मध्ये करतो.
• नफा-तोटा यावरील उदाहरणांचा संग्रह करतो.
• नफा-तोटा या वरील चित्राचे वर्णन स्वतःच्या शब्दात सांगतो.
• नफा-तोटा याविषयी माहिती समजावून घेतो.
• शेकडेवारीचे सूत्र तयार करून दाखवतो.
• शेकडेवारी वरील शाब्दिक उदाहरण यांचा संग्रह करतो.
• शेकडेवारी वरील शाब्दिक उदाहरणे सोडवितो.
• घरी खरेदी केलेल्या साहित्याचा तपशील लिहून आणतो.
• नफा काढण्याचे सूत्र तयार करतो.
• नफा म्हणजे काय हे समजावून सांगतो.
• तोटा म्हणजे काय हे उदाहरणावरून समजावून सांगतो.
• तोट्यावरील उदाहरणे वैयक्तिकरित्या सोडवतो.
• व्यवहारात अनुभवास आलेले नफा तोट्याची उदाहरणे सांगतो.
• माहितीच्या आधारे शेकडा नफा शेकडा तोटा यावर आधारित शाब्दिक उदाहरणे सोडवतो.
• एकूण खरेदी किंमत म्हणजे काय? हे उदाहरणाद्वारे स्पष्ट करतो
• बँकेचे खाते उघडताना आवश्यक कागदपत्रांची यादी तयार करतो.
• सरळव्याज म्हणजे काय याचा अर्थ समजावून घेतो.
• व्याज आकारणी विषयी सविस्तरपणे माहिती लिहितो.
• बँकेविषयी माहिती मिळवितो.
• बँकेच्या कार्याविषयीची माहिती सविस्तरपणे लिहितो.
• बँकेचे व्यवहार करणाऱ्या व्यक्ती विषयीची सविस्तर माहिती संग्रहित करतो.
• बँकेच्या कार्यालयीन कामकाजाचे चित्र काढतो.
• कोनावरून पडणाऱ्या त्रिकोणाच्या प्रकारांचा तक्ता तयार करून वर्गात लावतो.
• त्रिकोणाचे गुणधर्म सविस्तरपणे क्रमाने लिहितो.
• चौकोनाचे लगतचे कोन कशाला म्हणतात ते सांगतो.
• चौकोनाचे वाचन करून दाखवितो.
• चौकोनाच्या आकृत्यावरून चौकोनाच्या बाजूंची नावे सांगतो.
• चौकोना विषयी माहिती जाणून घेतो.
• त्रिकोणाचे घटक यावर वर्गात चर्चा करतो.
• गुण्याचा उपयोग करून रेषेवरील बिंदूतून त्या रेषेला लंब काढून दाखवतो.
• कंपासचा उपयोग करून लंब काढण्यास प्रयत्न करतो.
• भौमितिक रचना संकल्पना स्पष्ट करून सांगतो.
• बहुभुजाकृती काढतो व चिकटवहीत चिकटवतो.
• चौकोनाच्या सन्मुख बाजूची आकृती वरून नावे सांगतो
• गोलाची व्याख्या आकृतीवरून स्पष्ट करतो.
• शंकुची आकृती काढून तिची ओळख करून देतो.
• चौकोनसूची तयार करण्याची कृती क्रमानुसार लिहितो.
• वृत्तचीतीची आकृती काढून दाखवतो.
• इष्टिकाचितीचा आकार तयार करून दाखवतो.
• कंपासच्या साह्याने रेषाखंडाचा लंबदुभाजक काढतो.
• लंबदुभाजक म्हणजे काय हे समजावून सांगतो.
• विविध उदाहरणांचा संग्रह करतो.
• विविध वजनांचा व मापांचा संग्रह करतो.
• रेषाखंड व रेषा यातील फरक समजावून सांगतो
विषय विज्ञान
पाणी वापराची कारणे सांगतो.
• पाणी वापराची कारणे व पाण्याचा अंदाजित वापर याचा तक्ता तयार करतो.
• पाण्याचे नियोजन कसे करावे याविषयी माहिती सांगतो.
• पाणी व त्याचे उपयोग स्पष्ट करतो.
• पृथ्वीवर हवा नसती तर या विषयी व्याख्यानात सहभागी होतो.
• जमिनी विषयीची माहिती स्पष्ट करून मृदेचे प्रकार सांगतो.
• वातावरणाचे थर कोणते आहेत ते समजावून घेतो.
• वातावरणाच्या थराचा तक्ता तयार करतो.
• हवेतील वायूचे उपयोग यावर वर्गात चर्चा करतो.
• नैसर्गिक संसाधने म्हणजे काय हे समजावून घेतो.
• नैसर्गिक संसाधनांचा वापर कसा करावा याविषयीची माहिती मिळवतो.
• नैसर्गिक संसाधनांचा वापर कसा करावा हे सांगतो.
• अपायकारक सजीवांविषयी माहिती गोळा करतो.
• आपल्या सभोवताली आढळणाऱ्या प्राण्यांची माहिती इंटरनेटवर शोधतो.
• उपयुक्त सजीवांची यादी बनवतो.
• सजीव आणि उपयोग याप्रमाणे त्यांचा तक्ता तयार करून आणतो.
• सजीवांची लक्षणे कोण कोणती आहेत ते सांगून त्यांचे उपयोग स्पष्ट करतो.
ओझोन थरा विषयी माहिती सांगून त्याचे उपयोग सांगतो.
• ओझोन थराचे संरक्षण करण्यासाठी कोणत्या उपाययोजना करता येतील ते लिहितो.
• भीषण पाणी टंचाई वर कोणते उपाय केले जातील ते सांगतो.
• पाणीटंचाई नियंत्रणात आणण्यासाठी काय करता येईल याविषयी वर्गात चर्चा करतो.
• सपुष्प व अपुष्प वनस्पती यांचे वर्गीकरण करतो.
• वनस्पतीची विविधता यावर निबंध लेखन करतो.
• प्राण्यांचे चित्रे पाहून प्राण्यांमधील विविधता स्पष्ट करतो.
• वनस्पतीची रचना चित्राच्या आधारे समजावून घेतो.
• आपत्ती म्हणजे काय समजावून घेतो.
• आपत्ती येण्याच्या कारणांची यादी बनवतो.
• स्वतः पाहिलेल्या वनस्पतीची यादी बनवतो.
• विविध वनस्पती जमा करून त्यांचे वर्गीकरण करतो.
• वर्गीकरणाची आवश्यकता या विषयी माहिती लिहितो.
• भूकंपाविषयी माहिती सांगतो.
• भूकंपाच्या परिणामावर चर्चा करतो.
• भूकंप झालेल्या ठिकाणाविषयी इंटरनेटवर माहिती शोधतो.
• पाठ्यपुस्तकातील चित्राचे निरीक्षण करून माहिती विचारतो.
• प्राणी संग्रहालयाला भेट देऊन प्राण्यांच्या विविधतेचे वर्गीकरण करतो.
• भूकंपाची कारणे याविषयीची माहिती इंटरनेटवर शोधतो.
• तापमापीचा उपयोग सांगतो.
• विविध पदार्थांची स्थायू, द्रव व वायू यामध्ये वर्गीकरण करतो.
• संकटाच्या वेळी मदतीस येणारे समाजातील घटक कोणते आहेत याविषयी माहिती मिळवतो.
कागदाचे उपयोग सांगतो.
• कृत्रिम धागे याविषयी माहिती लिहितो.
• कागद निर्मितीच्या कारखान्याला भेट देतो.
• कागद निर्मिती कारखान्याविषयी माहिती मिळवितो.
• कृत्रिम धाग्याचे गुण व दोष या विषयी वर्गात चर्चा करतो.
• नैसर्गिक पदार्थ म्हणजे काय ते सांगतो.
• नैसर्गिक पदार्थांचे विविध नमुने गोळा करतो.
• एकाच पदार्थ पासून अनेक वस्तू तयार करता येतात हे स्पष्ट करतो.
• घरातील विविध वस्तूंची यादी करतो.
• घरातील विविध वस्तू कोणत्या पदार्थापासून तयार झाले आहे ते सांगतो.
• पोषक तत्वाची माहिती स्पष्ट करतो.
• अन्न पदार्थांची यादी बनवतो.
• पोषण म्हणजे काय हे समजावून सांगतो.
• संतुलित आहाराविषयी माहिती मिळवितो.
• संतुलित आहाराचे महत्व स्पष्ट करतो.
• जीवनसत्वे, स्त्रोत व कार्य यांचा तक्ता तयार करतो.
• जीवनसत्व याविषयी माहिती स्पष्ट करतो.
• कोणत्या घटकात कोणते जीवनसत्व आहे ते सांगतो.
• जीवनसत्वे व घटक यांची यादी तयार करतो.
• विविध प्राणी व पक्षी यांच्या अस्थी संस्थेची कात्रणे जमा करतो.
• त्वचेची माहिती सांगतो.
• त्वचेची रचना व त्वचेची कार्य स्पष्ट करतो.
• सांध्याच्या प्रकाराची सुबक आकृती काढतो.
• सांध्याचे प्रकार स्पष्ट करून सांगतो.
• हाडांचे प्रकार सांगतो.
• अस्थीसंस्थेविषयी माहिती मिळवितो.
• मानवी अस्थीसंस्थेच्या विविध भागांची चित्रे गोळा करतो.
• मानवी अस्थिसंस्थेच्या भागांची चित्रे चार्ट पेपर वर चिकटवतो
.
गतीच्या प्रकाराची माहिती सांगतो.
• गती म्हणजे काय हे स्पष्ट करतो.
• परिसरातील गतीमान वस्तूची यादी बनवतो.
• वर्तुळाकार गतीच्या उदाहरणांची यादी बनवतो.
• नियतकालिक गती विषयी माहिती सांगतो.
• आंदोलित गती आणि वर्तुळाकार गती यांची तुलना करतो.
• रेषीय एकसमान व रेषीय असमान गती यांची तुलना करतो.
• विविध गतीविषयक कोडे गोळा करतो.
• बलाच्या प्रकाराची माहिती सांगतो.
• बलाच्या प्रकारांची यादी बनवतो.
• बल म्हणजे काय सांगून परिणामाच्या नोंदी घेतो.
• यांत्रिक बलाच्या साधनांची यादी तयार करतो.
• विविध उदाहरणाद्वारे जास्त बल व कमी बल यातील फरक स्पष्ट करतो.
• दैनंदिन जीवनात उपयोगात येणाऱ्या बलाची माहिती मिळवितो.
• प्रयोगावरून स्थितिक विद्युत बला विषयी समजून घेतो.
• घर्षण बलाची माहिती सांगतो.
• बलाचे प्रकार व उदाहरणे असा तक्ता तयार करतो.
• कार्य व ऊर्जा यांचा सहसंबंध लिहितो.
• उदाहरणाद्वारे कार्याची संकल्पना स्पष्ट करतो.
• ऊर्जेची रूपे या विषयी माहिती लिहितो.
• ऊर्जेच्या स्त्रोतांची यादी बनवतो.
• ऊर्जेच्या स्त्रोतांची माहिती लिहितो.
• ऊर्जा बचतीचे महत्त्व लक्षात आणण्यासाठी नाटिका सादर करतो.
• प्रकाश ऊर्जेची उदाहरणे गोळा करतो.
• विविध उदाहरणावरुन साध्या यंत्राचे उपयोग पटवून देतो.
• यंत्र म्हणजे काय सांगतो.
• यंत्राचे महत्त्व स्पष्ट करतो.
• आर्किमिडीज यांच्याविषयी इंटरनेटवर माहिती मिळवितो.
• तरफेचे विविध प्रकार समजावून घेतो.
• परिसरातील यात्रेला भेट देऊन आकाश पाळण्याची माहिती मिळवितो.
• यंत्राच्या निगेचे महत्त्व उपयोग लिहितो.
• तरफेचे प्रकार विविध उदाहरणाद्वारे सांगतो.
• ध्वनीची संकल्पना समजावून घेतो.
• ध्वनी स्त्रोताचा विषयी माहिती लिहितो.
• गोंगाट व ध्वनी प्रदूषणावर वर्गात चर्चा करतो.
• ध्वनी प्रदूषणावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी उपाय याची यादी बनवतो.
• घरून शाळेत येताना जाताना कोणकोणते आवाज येतात याची यादी बनवतो.
• ध्वनी शास्त्र विषयी माहिती मिळवितो.
• ध्वनि कसा ऐकू येतो हे प्रयोगाद्वारे सिद्ध करतो.
• प्रकाशाची संकल्पना समजावून घेतो.
• प्रकाश परावर्तनाची माहिती सांगतो.
• पदार्थाची यादी करुन कृत्रिम किंवा नैसर्गिक स्त्रोत असे वर्गीकरण करतो.
• दिप्तीमान वस्तूच्या उदाहरणांची यादी बनवतो.
• दिप्तीमान वस्तू विषयी माहिती सांगतो.
• शाळेचे स्वरूप या विषयी माहिती लिहितो.
• प्रयोगाद्वारे प्रतिमांची माहिती स्पष्ट करतो.
• आरशावरून प्रतिमांची माहिती मिळवितो.
• विविध पदार्थांचे मिश्रण घेऊन चुंबकीय पदार्थ वेगळे करतो.
• चुंबकीय पदार्थ व अचुंबकीय पदार्थ यांची यादी बनवतो.
• चुंबकाचे विविध आकार व मानवनिर्मित आकार यांचे वर्गीकरण करतो.
• चुंबकाची माहिती लिहितो.
• सूर्यमालेची प्रतिकृती तयार करतो.
• तार्याच्या प्रकारांची यादी बनवतो
• धुमकेतू विषयी माहिती लिहितो.
• आकाशगंगे विषयी माहिती सांगतो.
• विद्युत चुंबकाचे उपयोग व महत्त्व सविस्तरपणे लिहितो.
• धूमकेतू विषयी सविस्तर माहिती लिहितो.
• सूर्यमालेतील ग्रहाचे अंतर व्यास इत्यादींची माहिती मिळवितो.
• सूर्यमालेतील ग्रहांचे वैशिष्ट्यांची यादी बनवतो.
भारतीय उपखंडाची सविस्तर माहिती लिहितो.
• परिसरात आढळणाऱ्या जलाशयाजी विषयी माहिती मिळवतो.
विषय इतिहासव नागरिक शास्त्र
• इतिहासाच्या साधनांची माहिती समजावून घेतो.
• इतिहासाच्या भौतिक व मौखिक साधनांची माहिती मिळवतो.
• हडप्पा संस्कृतीचा इतिहास सविस्तरपणे लिहितो.
• हडप्पा संस्कृतीची चित्रे ओळखतो.
• इतिहास लेखनाबाबत कोणती काळजी घ्यावी याविषयी समजून घेतो.
• भारताची भौगोलिक वैशिष्ट्ये याविषयी माहिती मिळवितो.
• घराच्या प्रकाराची माहिती मिळवतो.
• घराच्या वेगवेगळ्या प्रकाराचे चित्रे काढतो.
• घरांच्या वेगवेगळ्या प्रकाराची चित्रे जमा करतो.
• परिसरात कोणकोणती पिके घेतली जातात याची यादी बनवतो.
• प्राचीन भारताचा इतिहास लेखनाच्या साधनांची यादी बनवतो.
• प्राचीन काळातील नगररचना व घरे कशा प्रकारची होती हे स्पष्ट करून सांगतो.
• गटारे झाकली नसतील तर कोणत्या समस्या निर्माण होतील याविषयी चर्चा करतो.
• आणखी पन्नास वर्षानंतर समाज कसा असेल याविषयी चर्चा करतो.
• माणसाला समाजाची गरज का वाटली या विषयी माहिती लिहितो.
• समाज म्हणजे काय हेच समजून घेतो.
• हडप्पाकालीन लोक जीवन व व्यापार या विषयी माहिती मिळवितो.
• हडप्पाकालीन मुद्रा, भांडी यांची माहिती समजावून घेतो.
• समाज कसा तयार होतो याची सविस्तर माहिती लिहितो.
• बँकेला भेट देतो.
• बँक कोणत्या कामासाठी कर्ज देते याची माहिती मिळवितो.
• हडप्पा संस्कृतीच्या ऱ्हासाची कारणे यांची कारणे सांगतो.
• मानवाच्या मूलभूत गरजा व नवीन गरजा यांची यादी करतो.
• वैदिक काळातील शेती, पशुपालन, आर्थिक, सामाजिक स्थितीचे वर्णन करतो.
• वैदिक वांग्मय याविषयी माहिती मिळवितो.
• बौद्ध धर्माची सविस्तर माहिती लिहितो.
• जैन धर्माची सविस्तर माहिती लिहितो.
• गौतम बुद्धा विषयी माहिती चित्रासहित संकलित करतो.
• महावीर जैन यांच्या विषयीची माहिती चित्रासहित संकलित करतो.
• गौतम बुद्ध विषयीची माहिती इंटरनेटवर मिळवितो.
• ज्यू धर्माची माहिती सांगतो.
• ख्रिश्चन प्रार्थना स्थळाचे चित्र काढतो.
• इस्लाम धर्माची माहिती सांगतो.
• इस्लाम धर्मा विषयीची माहिती मिळवितो.
• विविध धर्माच्या प्रार्थना स्थळांना भेटी देतो.
• विविध सणांची माहिती व चित्रे यांचा संग्रह करतो.
• अष्टांगिक मार्ग क्रमानुसार सांगतो.
• विविध धर्माच्या प्रार्थना स्थळांची चित्रे जमवतो.
• प्रार्थना स्थळांची चित्रे जमा करुन चिकटवहीत चिकटवतो.
• मगध साम्राज्याच्या उदयाची माहिती लिहितो.
• भारतातील महाजन पदाविषयी माहिती संग्रहित करतो.
• जनपदाची माहिती विद्यार्थ्यांना समजावून सांगतो.
• सोळा महाजन पदांची प्राचीन व आधुनिक नावांचा तक्ता तयार करतो.
• परिसरातील किल्ल्याविषयीची माहिती मिळवितो.
• लष्करात कोणकोणती दले आहेत याविषयी माहिती मिळवितो.
• भारतीय लष्करा विषयीची माहिती इंटरनेटवर मिळवतो.
• भारताच्या नकाशाच्या आराखड्यात महाजनपदे दाखवतो.
• सिकंदराच्या स्वारीचे वर्णन करतो.
• मौर्य साम्राज्य विषयी माहिती मिळवितो.
• चंद्रगुप्त मौर्य विषयी माहिती लिहून आणतो.
• अशोकाची माहिती संग्रहित करतो.
• माहिती संग्रहित करून वर्गात वाचून दाखवतो.
• कलिंगच्या युद्धाची माहिती मिळवितो.
• सम्राट अशोकावर कलिंगच्या युद्धाचा झालेला परिणाम यावर वर्गात चर्चा करतो.
• मौर्यकालीन लोकजीवनाची माहिती सांगतो.
• कला आणि साहित्याची माहितीची वर्गात चर्चा करतो.
• परिसरातील लोकप्रतिनिधी विषयी माहिती मिळतो.
• लोकप्रतिनिधींनी केलेल्या कामाची माहिती मिळवून लेखन करतो.
• ग्रीक सम्राट सिकंदर विषयी माहिती लिहितो.
• सिकंदरने पाडलेल्या नाण्यांचे चित्र मिळवतो.
• वर्धन राजघराणे याविषयी माहिती लिहितो.
• घराणे याविषयी माहिती स्पष्ट करून सांगतो.
• नकाशाचे निरीक्षण करुन गुप्त साम्राज्यातील आधुनिक शहरांची या नावाची यादी करतो.
• कनिष्काची माहिती मिळवितो.
• प्राचीन इतिहासाविषयीचे शब्दकोडे जमा करतो.
• वाकाटक राजघराणे विषयी माहिती मिळवितो.
• भारतातील प्राचीन राज्याची माहिती समजावून घेतो.
• राजघराणे व माहिती यांचा तक्ता तयार करतो.
• वेरूळच्या लेण्यांची चित्रे व माहिती संग्रहित करतो.
• अजिंठा येथील लेण्यांची माहिती गोळा करतो.
• पाठातील चित्रांचा संग्रह करून माहिती मिळवितो.
• सातवाहन राजघराणे विषयी माहिती मिळवितो.
• भारतातील प्राचीन राज्यांची माहिती समजावून घेतो.
• स्थापत्य व कला याविषयी चर्चा करतो.
• विविध विषयांची माहिती समजावून घेतो.
• प्राचीन ग्रंथांची यादी तयार करतो.
• प्राचीन भारतातील लोकजीवनाविषयी माहिती लिहितो.
• भाषेविषयी माहिती सांगून विविध भाषांची यादी बनवतो.
• व्यापारासाठी महत्त्वाच्या बंदरांचे केंद्र याविषयी माहिती मिळवितो.
• गांधार शैलीचे चित्र पाहून माहिती सांगतो.
• गांधार शैली व रेशीम मार्ग याविषयी अधिक माहिती मिळतो.
• परिसरातील वैशिष्ट्यपूर्ण वास्तू कोणत्या आहे हे जाणून घेतो.
• प्राचीन भारतातील शिक्षणाच्या केंद्राविषयी माहिती मिळवितो.
• आवडलेल्या कलेविषयी माहिती मिळवतो व वर्गात सादरीकरण करतो.
• चीनमध्ये बौद्ध धर्माच्या प्रसाराला का चालना मिळाली या विषयी वर्गात चर्चा करतो.
नागरिकशास्त्र
• स्थानिक शासन संस्था विषयी माहिती मिळवितो.
• ग्रामपंचायतीचे कार्य स्पष्ट करतो.
• ग्रामपंचायतीचे कार्य समजावून घेतो.
• विविधता हिच ताकद हे विधान स्पष्ट करतो.
• धर्मनिरपेक्षते विषयी सविस्तर माहिती लिहितो.
• शाळेत वर्गात कोणते नियम पाळले जातात त्याचा तक्ता तयार करतो.
• समाजासाठी आवश्यक असणाऱ्या नियमांची यादी बनवतो.
• धर्मनिरपेक्षतेसाठी संविधानातील तरतुदीची यादी करतो.
• गावातील ग्रामसभा कशी असते याविषयी माहिती मिळवितो.
•अभिरूप ग्रामसभेचे आयोजन करतो.
•अभिरूप ग्रामसभा आयोजित करून सरपंच सदस्य नागरिक या भूमिका वर नाट्यीकरण तयार करतो.
• परिसरातील किंवा शहरानजीकच्या परिषदेच्या योजनांची माहिती मिळवितो.
• पंचायत समितीची माहिती सांगतो.
• पंचायत समितीचे पदाधिकारी व कामे यांची यादी तयार करतो.
• आपत्ती व निवारण्याचे उपायांची यादी बनवतो.
• आपल्या नजीकच्या पोलिस ठाण्याविषयी माहिती मिळवितो.
• नजीकच्या पोलिस ठाण्याच्या कामकाजाविषयीची माहिती मिळवितो.
• जिल्हा पोलीस प्रमुख विषयी माहिती संग्रहित करतो.
• जिल्हाधिकाऱ्यांची कार्य समजावून घेतो.
• जिल्हा न्यायालयाची माहिती सांगून कामकाजाचे वर्णन करतो.
• नगरपंचायती विषयी माहिती लिहितो.
• शहरातील प्रश्न व त्यावरील उपाय यांचा तक्ता बनवतो.
• स्थानिक शासन संस्थाची माहिती देणारा तक्ता तयार करतो.
• महानगरपालिकेच्या कामांची यादी बनवतो.
• नगरपरिषदला भेट देऊन त्यांची कामे कोणते हे जाणून घेतो.
• नगरपरिषदेच्या उत्पन्नाचे मार्ग याविषयी माहिती गोळा करतो.
•साथीच्या रोगांचा प्रसाराची कारणे समजावून घेतो आरोग्य जागृती विषयी घोषवाक्य तयार करतो.
विषय भूगोल
पृथ्वीगोलाच्या साह्याने रेखांश, रेखावृत्त याचे स्पष्टीकरण करतो.
• वृत्तजाळीचे उपयोग सविस्तरपणे लिहितो.
• गोलावर अक्षवृत्ते व रेखावृत्ते काढून दाखवतो.
• अक्षांश व रेखांश याच्या मदतीने ठिकाणाचे स्थान सांगतो.
• पृथ्वीगोलाच्या साह्याने अक्षवृत्ते व रेखावृत्ते याचा वाचन करतो.
• पृथ्वीगोल नकाशा व अक्षांश व रेखांश याचे माप सांगतो.
• मोबाईल वरून गुगल मॅप च्या मदतीने जीआय एस व जी पी एस प्रणाली ओळखतो.
• पृथ्वीगोलाच्या मदतीने विषुववृत्तचा अर्थ सांगतो.
• पृथ्वीगोलाच्या मदतीने अक्षवृत्तांची मुल्ये सांगतो.
• संत्र्याच्या साह्याने वर्तुळाचे अंशात्मक मूल्य व दोन्ही ध्रुव समजावून घेतो.
• प्रमुख वृत्ते नकाशावर दाखवितो.
• चेंडु अथवा गोलावर अक्षवृत्ते व रेखावृत्ते काढून वृत्तजाळी तयार करतो.
• आकृतीच्या आधारे महत्त्वाच्या वृत्तांची ओळख करून घेतो.
• पृथ्वी गोलाचे निरीक्षण करून विविध प्रश्न विचारतो.
• अक्षवृत्ते व रेखावृत्ते त्यांची मूल्ये लिहितो.
• आकृतीच्या आधारे स्थान व विस्तार संबंधी प्रश्नांची उत्तरे सांगतो.
• वृत्तांचे महत्त्व, वापर सांगतो.
• भौगोलिक स्थिती जाणून घेण्यासाठी जवळच्या ठिकाणाला भेट देतो.
• निरीक्षणावरून पृथ्वीगोल व नकाशा मधील फरक सांगतो.
• पृथ्वीगोल, जगाचा व भारताच्या नकाशाचे निरीक्षण करतो.
• भारतातून जाणारे वृत्त व स्थाने समजावून घेतो.
• तापमानावर परिणाम करणाऱ्या घटकांची माहिती लिहितो.
• आकृतीच्या सहाय्याने तापमान पट्टी समजावून घेतो.
• हवा व हवामान यातील फरक सांगतो.
• पाण्याचे तापणे व थंड होणे हे प्रयोगाच्या आधारे करून दाखवतो
• परिसरातील हवेचे वर्णन करतो.
• शाळेतील तापमापक वापरून तापमानाच्या नोंदी वर्ग फलकावर लिहितो.
• विजेरीच्या प्रकाशझोताच्या साह्याने लंबरूप व तिरप्या भागावर व्यापलेले क्षेत्र निरीक्षण करतो.
• सरळ, तिरप्या सूर्यकिरणांमुळे पृथ्वी गोलावरील तापमानातील फरक सांगतो.
• हवा व हवामान या विषयी माहिती समजावून घेतो.
• वारे, आद्रता, वृष्टी या हवेच्या अंगाची माहिती सांगतो.
• क्षेत्रभेटीच्या दरम्यान प्रश्नावली तयार करून मुलाखती घेतो.
• पृथ्वीगोल याविषयी प्रतिकृतीच्या साह्याने माहिती देतो.
• द्विमीत व त्रिमित साधनांची वैशिष्ट्ये सविस्तरपणे लिहितो.
• महासागर व हवामानाबद्दल चर्चा करतो.
• मिठाचे महत्त्व सांगतो.
• जलावरणातील सजीवांविषयी उत्तरे सांगतो.
• जागतिक तापमानाचे वितरण वैशिष्ट्यांसह लिहितो.
• सागरी प्रवाह स्पष्ट करून सांगतो.
• तापमापकाची रचना व तापमापक हाताळतो.
• प्रयोगाच्या साह्याने पाण्याचे बाष्पीभवन करून दाखवतो.
• सागराचे पाणी खारट होण्याची कारणे व परिणाम स्पष्ट करतो
• महासागरातून मिळणाऱ्या पदार्थांची यादी करतो.
• महासागराचे प्रदूषण व त्यामुळे होणारे परिणाम यावर चर्चा करतो.
• जगातील महासागरांची माहिती चित्रासह संकलित करतो.
• परिसरातील डोंगर, नदी, जमीनीवरून विविध आकाराचे दगड मिळवितो.
• अग्निजन्य खडकाची निर्मिती प्रक्रिया व उपयोग सांगतो.
• महासागरातील जलमार्ग व त्याचे फायदे सांगतो.
• निर्मिती प्रक्रियेनुसार खडकांचे प्रकार सांगतो.
• चित्र व आकृतीच्या साह्याने पृथ्वीवरील जलसाठा व उपलब्धता सांगतो.
• विचारलेल्या प्रश्नांची उत्तरे देतो.
• दिलेल्या मुद्द्याद्वारे प्रश्न विचारतो.
• परिसरातील ऐतिहासिक किल्ला, धरण, मंदिराला भेट देऊन खडकाची माहिती मिळवितो.
• नमुन्याच्या मदतीने खडक प्रकारची तुलना करतो.
• महाराष्ट्रातील प्रमुख खडकांचे वितरण समजावून घेतो.
• गाळाच्या खडकांची निर्मिती व उपयोग सांगतो.
• रूपांतरित खडकांची निर्मिती व उपयोग सांगतो.
• लाकूड, कोळसा, खनिज तेल व नैसर्गिक वायूची माहिती देतो.
• पदार्थावर आधारित व प्रक्रियेवर आधारित ऊर्जा साधनांची यादी तयार करतो.
• भारतातील विद्युत निर्मिती केंद्रे नकाशात दाखवतो.
• विद्युत केंद्राची सचित्र माहिती लिहितो.
• ऊर्जासाधनांचा वापर करून कोणकोणती विद्युत निर्मिती होते ते लिहितो.
• पदार्थावर आधारित व प्रक्रियेवर आधारित ऊर्जा साधनांची तुलना करतो.
• चित्रे व नकाशाच्या मदतीने वनस्पतीचे अक्षवृत्तीय वितरण समजावून घेतो.
• नदीकाठच्या प्राचीन संस्कृतीची माहिती देतो.
• नैसर्गिक संसाधने ओळखतो.
• नैसर्गिक संसाधनाचा वापर कसा करावा याविषयी मित्रांमध्ये चर्चा करतो.
• गोड पाणी असणाऱ्या स्त्रोतांची चित्रे जमवितो व माहिती लिहितो.
• सागरी वने व वनांचे प्रकार चित्राच्या मदतीने सांगतो.
• भारताच्या नकाशात विद्युत निर्मिती केंद्र दाखवतो.
• सौरचूल, दिवे, कुकर, हिटर इत्यादी उपकरणाची ओळख करून देतो.
• परिसरात आढळणाऱ्या व्यवसायांची यादी तयार करतो.
• प्राथमिक व्यवसाय कोणते ते लिहितो.
• भूगर्भीय ऊर्जा निर्मिती केंद्राची माहिती देतो.
• पवन ऊर्जेची निर्मिती व वापराबाबत चर्चा करतो.
• आपल्या राज्यातील जलविद्युत केंद्रांची माहिती मिळवितो.
• कचऱ्यापासून ऊर्जा निर्मिती प्रकल्पाची चित्राद्वारे माहिती मिळवितो.
• सागरी लाटांपासून ऊर्जा निर्मिती बाबत माहिती लिहितो.
• बायोगॅस यंत्रास भेट देऊन माहिती मिळवतो.
• आकृतीच्या आधारे कोळसा व खनिजतेल क्षेत्र ओळखतो.
• कचऱ्यापासून ऊर्जा निर्मिती प्रकल्पाची चित्राद्वारे माहिती मिळवितो.
• आकृतीच्या सहाय्याने देशातील व्यवसायातील मनुष्यबळ समजावून घेतो.
• तृतीयक व्यवसाय यांची भेट घेऊन माहिती मिळवितो.
• परिसरातील व्यवसायावर परिणाम करणारे घटक कोणते ते सांगतो.
• निसर्गाचा आपल्या व्यवसायावर काय परिणाम होतो ते लिहितो.
• परिसरातील व्यवसायांचे प्राथमिक चतुर्थक असे वर्गीकरण करतो.
• व्यवसायाची यादी करून महत्त्व सांगतो
• व्यवसायाची नावे लिहितो व माहिती गोळा करतो.
• द्वितीयक व्यवसायांची यादी करून महत्त्व सांगतो.
विषय कला आणि संगीत
• देशभक्तिपर आधारित गीतांचा कार्यक्रम सादर करतो.
• निसर्गातील विविध घटक आकाराचे बारकाईने निरीक्षण करतो.
• विविध प्रकारचे आकार रेखाटण्यासाठी यांत्रिक साधनांचा उपयोग करतो.
• वंदे मातरम् या गीताचे तालासुरात गायन करतो.
• रेषा रेखाटण्याच सराव करतो.
• लयदार रेषा काढतो.
• निरनिराळी माध्यमे हाताळून रेखाटन करतो.
• निसर्गातील विविध प्रकारचे आकार अचूकपणे ओळखतो.
• मूक अभिनयासाठी हस्तमुद्रा यांचा उपयोग करतो.
• हस्तमुद्राद्वारे मनातील भावनांची अभिव्यक्ती करतो.
• सूचनेनुसार हस्तमुद्रा सादर करतो.
• केलेल्या हस्तमुद्राचा अर्थ समजावून सांगतो.
• वलयाकृती रेषांची ओळख करून देतो.
• विविध घनाकृती आकार तयार करतो.
•विविध घनाकृती आकारातील फरक ओळखतो.
• देहबोलीतून व्यक्त होणाऱ्या हालचालीचे महत्व लिहितो.
• संवाद विरहीत लहान प्रसंगाचे देहबोलीतून सादरीकरण करतो.
• घरातील मैदानावरील खेळाची माहिती चित्रासहित संग्रहित करतो.
• छोट्या प्रसंगावर आधारित स्मरणाने रेखाटन करतो.
• शिल्पाकृती तयार करतो.
• शिल्पाकृती वर वैयक्तिकरित्या रंगकाम करून दाखवतो.
• माती हाताळतो.
• मातीचे विविध आकार तयार करतो.
• सुचनेनुसार संवाद विरहित प्रसंगाचे सादरीकरण करतो.
• दैनंदिन जीवनातील प्रसंगाचे अचूकपणे निरीक्षण करतो.
• दैनंदिन जीवनातील प्रसंगाचे निरीक्षण करून नोंदी ठेवतो.
• परिसरातील, कुटुंबातील दैनंदिन प्रसंग घटना इत्यादींचे निरीक्षण करतो.
• निसर्गातील निरनिराळे घटक इत्यादींचे आकार व रंग ओळखतो.
• प्रसंगावर आधारित चित्रात आवडीचे रंग भरतो.
•काढलेल्या स्मरणचित्राची योग्य मांडणी करून दाखवतो.
• दैनंदिन जीवनातील प्रसंगांवर आधारित स्मरणाने रेखाटन करतो.
• चित्रातील रेखाटन व रंगकामाच्या निटनेटकेपणाचे महत्व सांगतो.
• कल्पनाचित्राचा अर्थ समजावून देतो.
• स्वरालंकाराचा चार्ट बनवितो.
• स्वरांचे चढ-उतार समजून घेतो.
• मूळ स्वराचा परिचय करून घेऊन नवीन नवीन रचना समजून घेतो.
• चित्र रेखाटतो.
• रेखाटलेल्या चित्रा बदल स्वतःचे मत व्यक्त करतो.
• स्वतःच्या कल्पना चित्रात मुक्तपणे मांडतो.
• पाठ्यपुस्तकातील नाट्यछटा व नाट्य प्रवेशाचे वाचन करतो.
• दैनंदिन अनुभवाचे वर्गात कथन करतो.
• विविध प्रकारच्या कागदांची ओळख करून देतो.
• कागद फाडणे, घडी घालणे व चिकटवणे इत्यादी कृती व्यवस्थितपणे करतो.
• विविध प्रकारच्या रेषा फळ्यावर काढून दाखवतो.
• चित्रकलेच्या मूळ घटकांची ओळख करून देतो.
• शास्त्रीय नृत्य प्रकारची माहिती संग्रहित करतो.
• पाठ्यपुस्तकातील नाट्यछटाचे विरामचिन्हे जाणून घेऊन वाचन करतो.
• नाट्यछटा व नाट्य प्रवेशाचे भावारूप सादर करतो.
• कागदाच्या सोप्या वस्तू तयार करतो.
• कागदाच्या विविध वस्तूंची सजावट करतो.
• लोकनृत्य व शास्त्रीय नृत्य यातील फरक समजावून घेतो.
• विविध प्रकारच्या रेषा, भौमितिक, अलंकारिक आकाराची आवडीप्रमाणे रचना करतो.
• नृत्य व चित्र शिल्पकृतीचा संबंध लावतो.
• सोप्या सरगमच्या माध्यमातून राग ओळखतो.
• स्वरांच्या आधारे राग समजून घेतो.
• कोलाज मुद्रातंत्रासाठी उपयोगी साधने साहित्याचा संग्रह करतो.
• प्राथमिक व दुय्यम रंग जाणून घेऊन त्यांचा चित्रात उपयोग करतो.
• आच्छादन पद्धतीचा वापर करतो.
• संकल्प चित्रात सौंदर्य निर्मितीसठी कोलाज मुद्रा तंत्र वापरतो.
• शास्त्रीय संगीताची माहिती मिळवितो.
• तबल्यावर विविध ताल वाजवतो.
• विविध प्रकारच्या तालाची माहिती गोळा करतो.
• मानव निर्मित वस्तूची यादी करतो.
•निसर्गनिर्मित घटकाची चित्रासहित माहिती संग्रहित करतो.
• दैनंदिन वापरातील वस्तूची चित्रे गोळा करतो.
• दैनंदिन वापरातील वस्तूंची चित्रे गोळा करून त्यांची नावे सांगतो.
•मानवनिर्मित व निसर्गनिर्मित घटकांचे वर्गीकरण करतो.
•वस्तूचे रंगकाम सुयोग्य रंगाने करतो.
•मासिके, वर्तमानपत्रे यातील विविध निसर्ग चित्रांचा संग्रह करतो.
• परिचित वस्तूच्या समूहाचे रेखाटन करतो.
• कागदी तुकड्या पासून विविध वस्तु तयार करून आणतो.
• शालेय प्रसंगाचे सादरीकरण करतो.
• शालेय वातावरणात घडणाऱ्या प्रसंगाचे निरीक्षण करतो.
• विविध अक्षरांच्या नमुन्यांचा संग्रह करतो.
• सुंदर व वळणदार अक्षराचे महत्त्व सविस्तरपणे लिहतो.
• सादरीकरणातील रसाचे महत्त्व विद्यार्थ्यांना पटवून देतो.
• पाठ्यपुस्तके व गोष्टीच्या पुस्तकातील चित्राचा आशय समजून घेतो.
• विविध साधनांनी संग्रहित नमुन्याप्रमाणे अक्षरे रेखाटतो.
• कागदी तुकड्या पासून विविध आकाराची फळे भांडी तयार करतो.
• कागदी तुकड्या पासून वैयक्तिकरित्या वस्तू बनवितो.
• वर्गातील रंगमंच व प्रेक्षागृह यातील फरक समजावून घेतो.
• वर्तमानपत्रे, मासिके यातील व्यंगचित्रांचा संग्रह करतो.
• व्यंगचित्रांचा संग्रह करून चिकटवहीत चिकटवतो.
• परिसरातील फलोत्पादन केंद्राला भेट देऊन माहितीचे संकलन करतो.
• स्थानिक परिसरातील वैशिष्ट्यपूर्ण स्थळांना भेटी देतो.
• फळ्यावर चित्र कढतो.
• आवडीच्या व्यंगचित्राचे हुबेहूब रेखाटन करतो.
• स्थानिक वैशिष्ट्यपूर्ण स्थळे, कलावंत, लोककला यासंबंधीची कात्रणे यांचा संग्रह करतो
• स्थानिक परिसरातील वैशिष्ट्यपूर्ण स्थळांना भेटी देतो व नोंदी ठेवतो.
• परिसरातील निकामी वस्तूंचा संग्रह करतो.
• रिकाम्या वस्तूंचा संग्रह करून विविध वस्तू बनवतो.
• छोटे छोटे स्वर समूह जोडून निर्मिती करतो.
• विविध माध्यमे व साहित्य द्वारे संगीताचे ज्ञान प्राप्त करून घेतो.
• वस्तू सजावटी मधून नवनिर्मिती करतो.
• त्रिमित वस्तूच्या सजावटी वेळी नीटनेटकेपणाचे महत्त्व समजून घेतो.
• वस्तूच्या पृष्ठभागावर अन्य निरुपयोगी वस्तूद्वारे सजावट करतो.
• परिसरातील लोककलावंतांची मुलाखत घेतो.
• माहितीची नोंद ठेवतो.
• स्थानिक लोककलावंतांची माहिती चित्रासहित संग्रहित करतो.
• वृत्तपत्रे मासिके नियतकालिके इत्यादींमधून उपयुक्त माहिती संकलित करतो
• सांस्कृतिक कार्यक्रमात सहभागी होतो.
• सांस्कृतिक कार्यक्रम, स्नेहसंमेलनात अभिनय गीते सादर करतो.
• कथेतील संबंधित व्यक्तिरेखांची वैशिष्ट्ये, सवयी जाणून घेतो.
• सांस्कृतिक कार्यक्रमाचे संचालन करतो.
विषय कार्यानुभव
पाण्याचे महत्व सांगतो.
• पाण्याचे उपयोग सांगतो.
• पाण्याचा वापर काटकसरीने कसा करावा याविषयी माहिती लिहितो.
• पाण्यासंबंधित घोषवाक्य तयार करतो.
• विविध माध्यमाद्वारे तराजू कसा तयार करतात हे सांगतो.
• शेतातील पाणी बचत कशी होऊ शकते याविषयी चर्चेत सहभागी होतो.
शेतातील पाण्याचा अपव्यय कसा होतो या बाबतीत माहिती सांगतो.
• शेतीसाठी पाण्याचे महत्त्व सांगतो.
• आकाशकंदील तयार करतो.
• आकाश कंदील तयार करण्याची कृती लिहितो.
• आकाश कंदील तयार करण्यासाठी लागणाऱ्या साहित्याची माहिती सांगतो.
• पाणी बचत व पुनर्वापराची गरज यावर चर्चा करतो.
• पाणी शुद्ध करण्याच्या कृती करून दाखवतो.
• पाणी शुद्धीकरणाचे महत्त्व समजावून सांगतो.
• पावसाच्या पाण्याची अनियमितता याबाबत वर्गात चर्चा करतो.
• पाण्याचा पुनर्वापर करण्याचे प्रकार समजून घेतो.
• कामासाठी माती घालण्याची कृती करतो.
• वर्गात माती पासून विविध वस्तु तयर करून आणतो.
• वस्त्र निर्मितीची संकल्पना समजावून घेतो.
• रोपे तयार करण्याची कृती वर्गात करून दाखवतो.
• रोपवाटिकेत रोपे कशी तयार करतात याबाबत माहिती सांगतो.
• मातीच्या म्हणी सांगतो.
• तयार वस्तूंना विविध रंग देऊन त्या सजवतो.
• वस्त्र निर्मिती मधील सध्याचे प्रगत तंत्रज्ञान व प्रगतीची नोंद घेतो.
• वस्त्र निर्मिती विषयीचे तंत्रज्ञान याविषयी इंटरनेटवर माहिती शोधतो.
आदिमानवापासून आत्तापर्यंत वस्त्र निर्मितीचा प्रवास या विषयी माहिती लिहितो.
• दैनंदिन जीवनातील वस्त्राचे महत्त्व स्पष्ट करतो.
• जलसाक्षरतेचे महत्व याविषयीची माहिती आहे.
• जलसाक्षरता अभियानाबाबत मित्रांसोबत चर्चा करतो.
• वर्गात जलदिन साजरा करून पाण्याचे महत्त्व सांगतो.
• अंड्याच्या टरफलापासून सौंदर्य कृती तयार करतो.
• अंड्याच्या टरफलापासून केलेल्या सौंदर्य कृतीची कृती लिहितो.
• कागदापासून पाकिट तयार करतो.
• कागदापासून पाकिट बनविण्याचे प्रात्यक्षिक वर्गात करून दाखवतो.
• तयार केलेल्या सौंदर्य कृती वर्गात दाखवतो.
• स्वतः केलेल्या सौंदर्य कृतीद्वारे वर्गाची सजावट करतो.
• विविध गीते हावभावासहित गायन करतो.
• वेगवेगळ्या मातीच्या प्रकाराविषयी माहिती मिळवितो.
• कोणत्या जमिनीत कोणती पिके चांगली येतात याविषयी मित्रांसमवेत चर्चा करतो.
• परिसरातील जमिनी विषयी माहिती सांगतो.
• परिसरात शेतात घेतलेल्या पिकाविषयी माहिती सांगतो.
• वर्तमानपत्रातील पावसांच्या गाण्यांचा संग्रह करतो.
• वर्तमानपत्रातील पावसांच्या गाण्यांचा चित्रासहित संग्रह करतो.
• बांबू कामाची माहिती सविस्तरपणे लिहितो.
• दैनंदिन जीवनातील निवार्याचे महत्व सांगतो.
• वस्त्रनिर्मिती मधील नवीन तंत्रज्ञानाविषयी माहिती लिहितो.
• सूतगिरणीचे चित्र काढतो.
• हातमागात वस्त्र कसे तयार केले जाते याविषयी माहिती मिळवितो.
• बांबूपासून टोपली बनविण्याची कृती सांगतो.
• बांबूकामासाठी संबंधित साहित्य गोळा करतो.
• पाणी अशुद्ध होण्याची कारणे स्पष्ट करतो.
• विविध प्रकारच्या आपत्तीची माहिती देतो.
• पाणी शुद्ध करण्याचे प्रयोग करून दाखवतो.
• अशुद्ध पाण्याचे शरीरावर होणारे परिणाम सांगतो.
• नैसर्गिक आपत्ती व्यवस्थापनाचे उदाहरण व महत्त्व समजावून सांगतो.
• भूकंप व त्सुनामी मधील फरक चित्राच्या साह्याने स्पष्ट करतो.
भूकंप त्सुनामी विषयी चित्रे कात्रणे संग्रहित करतो.
• भूकंप विषयाची माहिती इंटरनेटवर शोधतो.
• कागदापासून पतंग तयार करतो.
• पतंगाची कृती वर्गात सांगतो.
• विविध माध्यमाद्वारे भिंती सुशोभन करतो.
• सुशोभनासाठी विविध माध्यमे गोळा करतो.
• पिशवी बनविण्याची कृती लिहून आणतो.
• फळांची साठवण जेथे केली जाते अशा ठिकाणाला भेट देतो.
• फळांचे आहारातील महत्त्व स्पष्ट करतो.
• पाणी मोजण्याचे प्रात्यक्षिक करून दाखवतो.
• पाणी मोजण्यासाठीचे साहित्य गोळा करतो.
• विविध फळांच्या बिया ओळखतो.
• विविध फळांच्या बिया व त्यांची नावे यांचा तक्ता तयार करतो.
• विविध प्रकारच्या फळांची माहिती चित्रासहित संग्रहित करतो.
• फुलझाडांची लागवड करतो.
• भारतातील वैशिष्ट्यपूर्ण पोशाख घालणाऱ्या व्यक्तींची चित्रे जमा करतो.
• विविध प्रांतातील पोशाखांची नावे संकलित करतो.
• हंगामाप्रमाणे फुलझाडांच्या बिया व रोपे यांची नावे सांगतो
• गांडूळ खता विषयी माहिती मिळवितो.
• गांडूळ खत तयार करण्यापूर्वी कोणते साहित्य लागते यावषयी माहिती मिळवतो.
• वाल्मी संस्थेच्या कार्याविषयी इंटरनेटवर माहिती शोधतो.
• वाल्मी तसेच इतर संस्थांची माहिती संकलित करतो.
• साथीचा आजार व बचाव यावर मित्रांसमवेत चर्चा करतो.
•दुष्काळ पडण्याची कारणे शोधतो.
• दुष्काळापासून बचाव कसा करता येईल याची माहिती लिहितो.
• कागदी पिशवी तयार करतो.
• विविध प्रकारचे कागद दाखवून कागदाची ओळख सांगतो.
• उदबत्या कशा प्रकारे तयार केल्या जातात याविषयी माहिती मिळवतो.
• उदबत्ती तयार करण्याची कृती क्रमानुसार सांगतो.
• उदबत्ती तयार करण्यासाठी लागणाऱ्या साहित्याची ओळख करून घेतो.
• कागदी लगद्यापासून कोणत्या वस्तू तयार केल्या जातात याविषयी माहिती मिळवितो.
• कागदी लगद्यापासून विविध वस्तू तयार करून आणतो.
• लाकूड कामाचा परिचय करून घेतो.
• लाकूड कामासाठी लागणाऱ्या हत्याराची माहिती मिळवतो.
• लाकूड कामातील सांध्याच्या प्रकाराविषयी सविस्तरपणे लिहितो.
• बाहुली निर्मितीमध्ये कल्पनाशक्तीचा उपयोग करतो.
• बाहुली कामातील कलेविषयी माहिती समजावून घेतो.
• शाळेतील झाडांना नियमित पाणी घालतो.
• शाळेतील झाडांची काळजी घेतो.
• वर्गातील मित्र-मैत्रिणींशी मिळून मिसळून राहतो
विषय शारीरिक शिक्षण
• साहित्यासह चालत किंवा धावत जातो.
• जागा बदलत करावयाच्या हालचालींचा सराव करतोो.
•धावण्याची विविध तंत्रे समजावून घेतो.
•जागेवर उड्या मारतो.
• जागेवर उड्या मारत दिशा बदलतो.
• जागेवर कमी अधिक उंचीच्या उड्या मारण्याचा सराव करतो.
• विविध व्यायाम प्रकाराचा सराव करतो.
• व्यायाम प्रकाराच्या यादी बनवतो.
• सहकार्यांसह व साहित्यासह अवयवाच्या हालचालींचा सराव करतो
• विविध आकार व आकारमानाचे चेंडू अंतरावर फेकतो.
•साहित्यासह करावयाच्या हालचालीची माहिती समजावून घेतो.
• हालचालीचे एकत्रीकरण करून उडी मारतो.
•उडी मारत गोल फिरण्याच्या कृतीचा सराव करतो.
•धाडसी व्यायाम प्रकाराविषयी माहिती मिळवितो.
•तालबद्ध व्यायाम प्रकाराची माहिती मिळवितो.
• चपळता येणाऱ्या व्यायाम प्रकारांची यादी बनवतो.
• व्यायाम प्रकारांचा सराव करतो.
• व्यायामाच्या माध्यमातून तोल व समन्वय साधण्याचे प्रकार प्रदर्शित करतो.
• सूर्यनमस्कार घालण्याचा सराव करतो.
•सूर्यनमस्काराचे फायदे सांगतो.
•सूर्यनमस्कार संबंधित पद्धती सांगून सराव करतो.
• पोषक व्यायामाची संकल्पना समजून घेतो.
•स्वतःच्या कल्पनेतून नव्या गतिरोध मालिका शोधतो.
• गतिरोध मालिकेविषयी माहिती समजावून घेतो.
•गतिरोध मालिकेची कृती समजावून घेतो.
• गतिरोधक मालिकेची कृती लिहतो.
•कवायत संचलनामध्ये हालचालींचा समन्वय साधतो.
•कवायत संचलनामध्ये कृतीचे प्रात्यक्षिक व सराव करतो.
• पोषक व्यायाम पद्धतीची माहिती संग्रहित करतो.
•गतिरोध मालिका खेळण्याचा सराव करतो.
•गतिरोध मालिका फायदे व तोटे याविषयी मित्रांसमवेत चर्चा करतो.
• कवायत संचलन विषयी माहिती सांगतो.
•मोठ्या खेळातील कौशल्यावर आधारित पूरक खेळ खेळतो.
• पूरक खेळाचे नाव व कौशल्य यांची यादी तयार करतो.
• पूरक खेळाची माहिती करून घेतो.
•शालेय स्पर्धेत सहभागी होतोो.
• अंतर कुल स्पर्धेचे महत्त्व उपयोग समजावून घेतो.
• शाळेतील विविध उपक्रमाच्या आयोजनात सहभागी होतो.
• नंतर फॉल पद्धती म्हणजे काय याविषयी माहिती लिहितो.
• क्रीडा स्पर्धेची माहिती संकलित करतो.
• विविध सणांची चित्रे व माहिती यांचा तक्ता तयार करतो.
• विविध मुद्रांची माहीती मिळवितो.
• विविध सणांची कृती करतो.
•मुद्रांच्या नावाची यादी बनवून कृती करतो.
• विविध मुद्राचे प्रात्यक्षिक करून दाखवतो.
•विविध मुद्रांचा सराव करतो.
•योगाभ्यासाची माहिती मिळवितो.
• योगाभ्यासाचे फायदे समजाऊन घेतो.
•प्राणायामा विषयी विविध चित्रे गोळा करतो.
• प्राणायामा विषयी चित्रे मिळवून चिकट वहीत चिकटवतो.
• आहाराविषयीची माहिती समजावून घेतो .
•चांगल्या आहाराचे महत्त्व लिहितो.
•शारीरिक शुद्धीसाठी विविध क्रियांचा सराव का महत्त्वाचा आहे हे समजावून घेतो.
• विविध पर्यायांची माहिती समजावून घेतो.
•शारीरिक कसरत यांची कृती करून दाखवतो.
• चौरस आहाराचे महत्त्व समजून घेतो.
• चौरस आहाराचे उपयोग सांगतो.
• चांगल्या आहाराचे परिणाम स्पष्ट करतो.
•प्राणायामाचे जीवनातील महत्त्व लिहितो.
•वैयक्तिक स्वच्छतेची माहिती मिळवतो.
•स्वच्छतागृहाची माहिती समजावून घेतो.
•स्वच्छतागृहाचे महत्त्व पटवून देतो.
•स्वच्छतागृहाचे फायदे व तोटे यांची यादी बनवतो.
•अपंग व्यक्तीची मुलाखत घेतो.
• मानवी शरीराचे अवयव व उपयोग यांचा तक्ता तयार करतो.
•शरीराच्या अवयवांची माहिती मिळवतो.
•शरीराच्या अवयवांचा तक्ता तयार करतो व वैयक्तिक स्वच्छतेचे फायदे सांगतो.
• विश्रांती व झोप यांचा संबंध स्पष्ट करतो.
• विश्रांती व झोप यांचे नियम सांगतो.
•विश्रांती विषयी माहिती सांगतो.
•विश्रांती विषयी माहिती सांगून जीवनातील महत्त्व स्पष्ट करतो.
• स्वच्छतागृहाचा वापर न केल्यामुळे होणारे दुष्परिणाम याविषयी चर्चा करतो.
•पोषाखाची निगा कशी राखावी हे स्पष्ट करतो.
•पोषाख नीटनेटका व स्वच्छ ठेवतो.
• वाईट सवयींना प्रतिबंध घालण्याचे उपाय सुचवतो.
•वाईट सवयीची माहिती सांगून त्यांचे दुष्परिणाम सांगतो.
• कपडे, मोजे, रुमाल, गणवेश इत्यादी साफ व नीटनेटके ठेवतो
•क्रिडांगणाचे आखणी करण्याची कृती सांगतो .
•क्रीडांगणाच्या स्वच्छते विषयी माहिती मिळवितो.
• विविध क्रीडांगणाची माहिती मिळवितो.
•क्रीडांगण व खेळ या विषयीची माहिती संग्रहित करतो.
•क्रीडांगणाचे मोजमाप याविषयीचा तक्ता तयार करतो.
• सुरक्षिततेची माहिती समजावून घेतो.
•सुरक्षिततेचे महत्त्व स्पष्ट लिहितो.
• क्रीडा प्रकारानुसार साहित्याचा परिचय करून घेतो.
• क्रिडांगणाची निगा कशी राखावी या विषयी माहिती सांगतो.
•प्रथमोपचार पेटीचे महत्व स्पष्ट करतो.
• प्रथमोपचार पेटीतील साहित्याची यादी बनवतो.
• प्रथमोपचार पेटीचे उपयोग सांगतो.
• मुख्य खेळांची यादी बनवतो.
•खेळ, खेळाचे नियम याची यादी बनवतो.
• खेळ व खेळासंबंधित नियमांचा तक्ता तयार करतो.
• उपक्रमाची माहिती लिहितो.
•उपक्रमाचे महत्त्व स्पष्ट करतो.
• शाळाबाह्य उपक्रमाचा सराव करतो.
• क्रीडा स्पर्धेत सहभागी होतो.
• क्रीडा स्पर्धेचे महत्त्व समजावून घेतो.
• खेळ प्रकारानुसार अनुरूप पोशाखाची उपयुक्तता समजून घेतो.
•सांस्कृतिक कार्यक्रमाच्या वेळी क्रिडांगणाची स्वच्छता करतो.
• क्रीडांगण सजवतो.
• विविध खेळांच्या वेळी क्रिडांगणाची आखणी करण्यास मदत करतो.
•कवायत संचलनाचे नेतृत्व करतो.
आपली प्रतिक्रिया व सूचना